Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Fatih sondaj gemisinde gerçekleştirdiği incelemelerin akabinde Karadeniz’de bulunan doğalgaz rezervinin 85 milyar metreküp artarak 405 milyar metreküpe yükseldiğini duyurdu.
Erdoğan, yapılan çalışmalar sonunda deniz tabanının altındaki kuyunun birinci iki katmanında 320 milyar metreküplük doğal gaz bulunduğunu birinci olarak 21 Ağustos’ta açıklamıştı.
Bugünkü açıklamanın akabinde mevzunun uzmanları, bulunan doğalgaz rezervlerinin Türkiye’nin kaç yıllık gereksinimini karşılayacağı, çıkarmak için ne kadar vakit gerektiği, ticari kullanım öncesinde karmaşık ve maliyetli bir sürece tabi tutulup tutulmayacağı, tüketici için elektrik ve doğal gaz maliyetlerine yansımasının ne kadar olacağı üzere soruları yanıtladı.
“Az yahut çok fiyata yansıması kesinlikle olacaktır”
Kadir Has Üniversitesi Güç ve Sürdürülebilir Kalkınma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Volkan Ediger, Türkiye’nin yıllık doğal gaz tüketimine dayanarak “bulunan rezerv sekiz dokuz yıllık tüketime denk geliyor” biçiminde hesaplamanın gerçek olmadığının altını çizdi.
Yıllık üretimin varsayımı olarak en fazla 10 – 15 milyar metreküp düzeyinde olacağını belirten Ediger, kabaca yirmi beş yıl kadar üretim olacağını tabir ederek, üretimin gazın ve rezervuarın özelliklerine nazaran değişkenlik göstereceğini ekledi. Kükürt oranına nazaran artırma tesisine transfer gerekebileceğini, lakin doğalgazın petrol üzere olmadığını, çok büyük bir sürece sürecine muhtaçlık duyulmadığını belirten Ediger, tüketici fiyatlarına yansımasıyla ilgili olarak şunları söyledi:
“Az yahut çok fiyata yansıması kesinlikle olacaktır lakin ne kadar yatırım yapılacak, ne kadar maliyeti olacak bilinmediği için ne oranda yansıyacağı şimdi bilinemez. Toplam tüketim içindeki hissesine nazaran değişkenlik gösterecek.”
“Türk Lirası’na baz edilmiş daha ucuz bir gaz olmasını bekliyorum.”
BOTAŞ Eski Genel Müdürü Gökhan Yardım, “Türkiye’nin yıllık doğalgaz tüketimi 50 – 55 milyar metreküp ortasında, fakat benim varsayımıma nazaran gelecekte 60 – 65 milyar metreküpe çıkacak. 2030’larda yenilenebilir güç kaynaklarını devreye sokmamıza karşın bu 50 milyar metreküp üzerine ek olarak 10 milyar metreküpe gereksinimimiz olacak.” dedi.
Kömürden elektrik üretiminin sıfır karbon siyasetleri çerçevesinde giderek zorlaşacağına değinen Yardım, kömürün yerini doğalgazın alacağını kestirim ettiğini belirtti. “2030 güç portföyümüzde yenilenebilir güç, nükleer ve doğal gaz santralları olacak.” diyen Yardım, rezervin ne kadarının kullanılabileceği konusunda yeri ve biçimi üzere ayrıntıların değerli olduğunun altını çizdi.
Rezerv içinden 10 – 20 milyar metreküp yıllık tüketim olabileceğini söyleyen Yardım, bunun gerçekleşmesinin yüzde 30 yerli doğal gaz manasına geleceğini söz etti. Çıkarmaya hazır olana kadar olağanda beş yıllık bir mühlet gerekirken, farklı teknolojilerle hızlandırılabileceğini ekledi.
“405 milyar metreküp kestirimi bir sayı. Lakin en son molekül alındığında kesin rezerv öğrenilir. Ancak gerçek pahalara yakın bir tahmin” diyen Yardım, kelamlarını sürdürdü:
“Elektrik üretim maliyetlerinde düşüş kesinlikle sağlar. Zira yerli imkânlarla sağlanacak. Gemiler yerli, platformu biz yapacağız. Yerli bir üretim maliyeti olacak. Türk Lirası’na baz edilmiş daha ucuz bir gaz olmasını bekliyorum.”
“Akdeniz ve Karadeniz’de yeni keşif haberlerinin gelmesi sürpriz olmamalı”
Gas&Power Güç Uzmanı Emin Emrah Danış, “Doğalgaz rezerv açıklamasının Türkiye’nin yerli ve ulusal kaynaklarından daha fazla faydalanma, bunları bulma ve güçteki dışa bağımlılığı ortadan kaldırma açısından değerli ve tarihi bir adım olarak nitelendirebiliriz.” dedi.
Keşfedilen iki rezerv ile birlikte 2026 yılından sonra Türkiye’nin toplam doğalgaz tüketiminin yaklaşık yüzde 30’unu yerli üretim ile Karadeniz’den sağlanmasının planlandığını belirten Danış, bunun, 2019 yılında yaklaşık 13 milyar dolarlık bir doğalgaz ithalatı için ödeme yapan Türkiye için değerli bir adım olduğunun altını çizdi.
Danış, “Cumhurbaşkanının bugün Karadeniz’de ve Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin denizlerdeki arama seferberliğine devam edileceğine ve bu bahiste kararlı olduğuna Ait verdiği bildirilerin da altını çizmek gerek. Önümüzdeki periyotta Akdeniz ve Karadeniz’de yeni keşif haberlerinin gelmesi sürpriz olmamalı.” halinde görüş bildirdi.
Bloomberg HT
