Bakan Selçuk, Giresun’da gerçekleştirdiği ziyaretler kapsamında, Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) Lideri Muhiddin Gülal’ın da iştirakiyle basın mensuplarıyla bir ortaya gelerek değerlendirmelerde bulundu.
Demokrasiyle ilişkilendirilmemiş, iktisatla kontağı bulunmayan bir eğitimin her vakit içe kapalı ve üretimden kopuk olduğunu belirten Selçuk, bu nedenle eğitimin her vakit çağın ve günün maharetlerini dikkate alan, bu marifetleri kazandırmak için de hem ulusal hem de üniversal eksende insan yetiştirme amaçlarını gözeten bir kurum olması gerektiğini söyledi.
Selçuk, Türkiye’de meslek lisesindeki marifet setleri ile sanayi ve hizmet bölümünün gereksinim duyduğu maharet setlerinin örtüşmesini hedeflediklerini vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Bu yüzden de 50’nin üstündeki kesimle birebir toplantılar yapıp, uzun vadeli çalışmalar yapıp, ‘Sanayi ve hizmet kesiminde hünerlerin yenilenmesine ait neye gereksiniminiz varsa bizim müfredatımız odur. Öğretim programlarımız buna ahenk sağlar. Zira bizim mezunlarımızın sizin üretimde beklediğiniz niteliklerle yüzde 100 örtüşmesi ana amacımız.’ dedik. Bu gerçekleşti ve bölüm temsilcileri kendi dijital altyapıları, otomasyon yapıları ve memleketler arası birtakım standartları gözeterek… Örneğin, ayakkabıcılık dalı, robotik alan, otomasyon alanı, turizm alanı, hangi alan olursa olsun her birisinin gereksinimi olan maharet havuzu ortaya konuldu ve ‘Biz bunları ders olarak istiyoruz.’ denildi. Bu sağlandı ve bunun ötesinde de ustabaşılarının derse girebilmesinin önü açıldı. Fabrikaların içine okul açılabilmesiyle ilgili bir mevzuat düzenlemesi yapıldı.”
Mesleksel eğitimdeki üretimden elde edilen gelirde yüzde 15 Hazine kesintisi varken bunun yüzde 1’e indiğini anımsatan Selçuk, bu sayede meslek liselerinde üretim patlaması yaşandığını söyledi.
– Fabrika ve otel içerisinde okul
Ziya Selçuk, uzun yıllardır endüstride ve hizmet dalında makine parkı, dijital altyapı ve bağlantı altyapısının dijitalleştiğini belirterek, otomasyonun da çok arttığına işaret etti.
Okullardaki makine parkı, araç-gereçler, öğretmen nitelikleri, müfredat içerikleri ve gibisi birçok konunun mevcut gelişmelere paralel yenilenme muhtaçlığı olduğunu aktaran Selçuk, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Biz şu anda bir biçimde yapabildiğimizi okullarda yapıyoruz, yapamadığımız konularda da özel bölümün imkanlarını kıymetlendiriyoruz. ‘Bir otelin içerisinde okul kuralım. Zati çalışma alanı orası, müşteri orada, orada öğrensinler ve orası okul olsun.’ dedik. Turizm Bakanlığımızla iki yıl içerisinde 200 civarında bir okul açacağız, şu anda 50 civarında okulumuz var. Bunların hepsi iş öncelikli, iş garantili okullar… Olağan bu ortada iktisatta, üretimdeki gelişmeleri dikkate alan bir eğitim yaklaşımı… Örneğin, savunma endüstrimiz dünyada öncü noktada. O vakit savunma endüstrisinin teknisyen altyapısını yetiştirmek gerekiyor. O vakit ASELSAN’ın içine okul açıyoruz. Gebze’de organize sanayi bölgesine ya da İstanbul Teknik Üniversitesi’nin teknoparkının içine lise açtık ve bunlar Türkiye’de birinci sefer yüzde 1’lik dilimden öğrenci alıyor.”
Selçuk, elektrikli araba lisesi açtıklarını anımsatarak, buna misal neye muhtaçlık varsa artık okulun ve eğitimin o olduğunu söyledi.
Türkiye’de özel bölümün meslek eğitim merkezi açabilme müsaadesini aldığını belirten Selçuk, “Meslek eğitim merkezi, çıraklık eğitimi demek. Mesela, Almanya’da mesleksel eğitimin yüzde 85’i özel kesimin elindedir. Bizde meslek okullarının yüzde 5’i özel kesimle ilgili. Bu niçin kıymetli? Zira özel kesim aslında fabrikasına, makine parkına yatırım yapıyor, güncelliyor kendini. Hazır orada imkan varken, o vakit okul orası, eğitim ortamı orası olsun, orayla birlikte çalışalım. Makine parkını okula kurmak yerine orada hazır olanı kullanalım, bir arada çalışalım ve ustabaşıları da derse girsin. Bunun yasal ve uygulama altyapısı hazır.” diye konuştu.
Selçuk, meslek eğitim merkezlerinden mezun olanların yüzde 88’inin istihdam edildiğine dikkati çekerek, bu kapsamda çıraklık eğitimine başvuran öğrenci sayısında da değerli bir artış yaşandığını kaydetti.
– Üretimin gerektirdiği maharet setine yönelik eğitim
Ulusal Eğitim Bakanı Selçuk, meslek eğitim merkezini bitirenlerin lise mezunu sayıldığını, orada zati derslerin verildiğini söyledi.
Evvelden, “Ben lise okuyacağım, bir de çıraklık-kalfalık bitireceğim, herkes 4 sene okurken ben niçin daha fazla yıl kaybedeyim?” sıkıntısının yaşandığını tabir eden Selçuk, “Bunu çözdük ve artık çıraklığı bitiren, kalfalığı bitiren lise mezunu sayılıyor.
Erkeklerin askerlikle ilgili yaşadığı zahmetler vardı meslek okullarında. Üniversite okumuyorlarsa mezun olduktan iki yıl sonra askere gitmek zorundaydılar. Ulusal Savunma Bakanımızın da dayanağıyla bu zahmetler ortadan kaldırıldı. Okul sonrası tecil de 2 yıldan 6 yıla çıkarıldı. Meslek lisesi mezunlarının ön lisans okuması halinde yedek astsubay olabilmesi için de bir kanun çıkartıldı.” dedi.
Selçuk, bütün bunların üretimin gerektirdiği marifet setine yönelik bir eğitim anlayışıyla yapıldığını, aksi takdirde okulların endüstrinin beklentilerini karşılamama durumunun ortaya çıktığını kaydetti.
Bu kapsamda bir ekosistem kurduklarından bahseden Selçuk, şöyle devam etti:
“Ar-Ge kısmı, okul kısmı, üretim kısmı… Bunun İstanbul’da ekosistemini kurduk. İstanbul’a plastik endüstrisiyle ilgili bölümün öncülüğünde bir mükemmelliyet merkezi kurduk. Okulunu kurduk, yanında fabrikası var. Böylelikle daha lisedeyken daha ileri uygulamalar yapabilme konusu gündeme geldi. Meslek liselerinin önünü açabilmek için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’yle (TOBB) ortak bir çalışma yaptık ve organize sanayi bölgelerinin içinde ya da dışındaki yüzlerce okulun hamiliğini üstlendiler. Yani birebir artık okulun idaresi yalnızca öğretmenler tarafından yapılmayacak, iş dünyasının temsilcileri de idare konseyinde olacak ve gereksinimleri birlikte değerlendirecekler. Okulun gidişatını, dersini, içeriğini birlikte değerlendirip kesimin muhtaçlığı neyse ona nazaran düzenleyecekler. Şöyle de bir şey getirdik; bu liselerin okul yöneticileri teknik alandan olmak zorunda. Zira daha evvel değerli bir kısmı toplumsal bilimler alanındandı ve bazıları bahse hakim değildi. Kişinin yetkinliğinden ötürü orada müdür olması konusunda bir istişare de kelam konusu.”
– Kente mahsus okullar
Ziya Selçuk, her ülkenin mesleksel eğitim modelinin kendine has olduğunu, mesleksel eğitimin ulusal gelire bakarak yapılandırıldığını söyledi.
Meslek liseleri ve bulundukları kentlerde yapılan üretimin örtüşme oranının yüzde 20’ler civarında olduğunu belirten Selçuk, “Şimdi biz tüm takımımızla bu ilişkiyi kuruyoruz. Kentin gereksinimlerini ve buradaki üretimi dikkate alan bir model bu.” dedi.
Selçuk, savunma sanayi lisesi kurarken, “bu alanda mühendisimiz çok fakat teknisyenimiz yok” niyetiyle hareket ettiklerini, hangi alanda ileri gidiliyorsa oraya yönelik eksikleri gideren bir altyapı kurduklarını anlattı.
Eğitimde kente mahsus okul modeline yönelik örnekler de veren Selçuk, “Konya’da tarımla ilgili büyük bir üretim var. Orada üniversitenin içine dünyanın en gelişmiş tarım teknolojilerini içeren bir tarım lisesi açtık, dünyadaki tarım liselerine bakıp. Diyelim bir ineğin DNA’sına bakmak, gebelik testi yapmak, birtakım Ar-Ge çalışmaları yapmak… Bütün bunlarla ilgili gördüğümüz görüntü şuydu; Tokat’ta ve Konya’da tarımla ilgili, Tokat’taki üniversitenin yerleşkesinin içine, son derece çağdaş laboratuvarların olduğu, lise öğrencisinin bir Ar-Ge ortamını rahatlıkla görebildiği liselerden bahsediyoruz. Bu kente mahsus bir şey… Oralarda tarımın ilerlemesi, yükselmesiyle ilgili bir durum.” halinde konuştu.
Selçuk, salgın devrinde meslek liselerinin kısa müddette dijital teneffüs aygıtı, maske ve siperlik üretimi gerçekleştirdiğini, bunun onların üretim kapasitesinin olduğunu gösterdiğini tabir etti.
Meslek liselerinin, üretimin alanlarına dönüştürülmesi gerektiğini vurgulayan Selçuk, bunun yalnızca kitaptan okuyarak yapılamayacağına işaret etti.
– “Mesleki eğitim konusunda en çok öğretmen eğitimi yapan ülkeyiz”
Bakan Selçuk, Türkiye’de ahşap oyuncak konusunda önemli bir ithalatın olduğunu gözlemlediklerini, bu kapsamda yerli ahşap oyuncak bölümünün oluşmasına öncülük ettiklerini belirterek, “Dedik ki ‘Bizde ahşap var lakin okulu yok. Çabucak 4 yerde okul açtık. ‘Biz bunu burada üretiriz ve kendimize mahsus dizaynlar yaparız.’ dedik. Bunu da yaptık, artık artık ihracata başlıyoruz.” dedi.
Yararlı model ve patent konusunda önemli manada eğitim verdiklerini söz eden Selçuk, meslek okullarındaki öğretmenlerin tamamının kendi alanlarındaki kesim temsilcileri tarafından eğitime alındığını söyledi.
Selçuk, “Bir taraftan Cumhuriyet tarihinin ve tıpkı vakitte bugünkü dünyadaki dijital marifet eğitim ve bu mesleksel eğitim konusunda en çok öğretmen eğitimi yapan ülke olduk. Bunu da milletlerarası kuruluşlar söylüyor. İşte bu hafta mesela EBA eğitim alanındaki dünyadaki bütün siteler içerisinde birinci sıraya yükseldi. Daha da ilerleyeceğiz, açık orta fark olacak.” diye konuştu.
Öğrencilere hayatın ve kesimin gereksinimi olan eğitimin verilmemesi halinde istihdamla ilgili bir tıkanıklık oluştuğuna işaret eden Selçuk, konuşmasını şöyle tamamladı:
“(Meslek Liseleri) Buradan mezun olan yüz binlerce insan daima işsiz kalınca kültür burada bir kırılma yaşıyor. Diyor ki, ‘Artık bunlar işe giremiyor, münasebetiyle meslek lisesi işe yaramaz.’ Bu kültürü dönüştürmenin yolu da kırıldığı yerden başlamak. ‘Siz buradan mezun olduğunuzda iş önceliğiniz olacak’ denildiğinde kültür değişiveriyor birden. Türkiye’de şu an prestijiyle 332 bağımsız ve 295 meslek lisesi bünyesinde toplam 627 okul ve kurumda mesleksel eğitim programımız var. Bizim eğitim ve iktisat dememizin sebebi bu. Demokrasi dememizin sebebi… Bütün bu 1.000 okulu bir demokratikleştirme projesi tıpkı vakitte. Bu okullarımıza dijital tasarım maharet atölyelerini koyma, bahçesine spor merkezlerini koyma… Çocuğun ömür sahnesini dönüştürmek istiyoruz ve onları büyük yazarlarla, müzisyenlerle buluşturmak, yani kültürel olarak bir dönüşümü de tetiklemek istiyoruz. Onun ötesinde de doğal bu bir fırsat adaleti sağlıyor. Mesela 8 bin 200 civarında tasarım maharet atölyesi açtık bir senede. Bunların tamamını sosyoekonomik olarak daha düşük düzeydeki bölgelerimize açtık. Niçin? Baz oluşturmak için yaptık.”
Bloomberg HT
