Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, dünya üzerindeki tıbbi bitkilerin yaklaşık yüzde 6’sının Türkiye’de olduğunu belirterek, “Ülkemizin, sahip olduğu bu zenginliği daha yüksek katma bedele çevirmesi ve bu pazardan daha yüksek hisse alması son derece önemlidir” dedi.
Pakdemirli, Orman Genel Müdürlüğü uyumunda çevrim içi gerçekleştirilen 4. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Çalıştayı’nda yaptığı konuşmada, tıbbi ve aromatik bitkilerin, besinden sıhhate, kozmetikten turizme kadar birçok alanı ilgilendiren, milyarlarca beşere sıhhat, besin ve hoşluk sunan değerli bir bölüm olduğunu söyledi.
Bu bitkilerin tarih boyunca şifa hedefli kullanıldığına, ilaç ve dolayıyla sıhhat dalının en kıymetli ham unsuru olduğuna işaret eden Pakdemirli, “Dünya nüfusunun da yaklaşık yüzde 70’inin tedavi ve korunma emeliyle bu eserleri tercih ettiğini hesaba katarsak dalın değerini daha net görebiliriz” diye konuştu.
Pakdemirli, Dünya Sıhhat Örgütü bilgilerine nazaran bugün dünyada kullanılan tıbbi bitki sayısının 20 bin civarında olduğunu ve bu bitkilerin 4 bininin ilaç olarak, yani tedavi maksatlı kullanıldığını belirterek, dünyada 2 bin, Avrupa’da ise 500’e yakın tıbbi bitkinin ticaretinin yapıldığını lisana getirdi.
Tıbbi ve aromatik bitkilerin dünya üzerindeki yıllık ekonomik kıymetinin 115 milyar dolar civarında olduğunu tabir eden Pakdemirli, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Her geçen yıl bu bitkilerin üretimi ve ilaç sanayisinde kullanım oranı artmaktadır. Ülkemiz ise coğrafik yapısı yanında biyolojik zenginliği bakımından da değerli bir pozisyondadır. Avrupa kıtasından daha fazla biyolojik çeşitliliğe sahip bir ülkeyiz. Tıbbi ve aromatik bitkiler tarafından ise varlıklı bir potansiyele, üretim için uygun iklim ve habitatlara sahibiz. Bu zenginliğimiz içinde 1700 civarında bitki tıbbi özellik taşımaktadır. Bunun 500’ünü tıbbi ve aromatik bitki olarak kıymetlendiriyoruz. Bu bilgiler bize, dünya üzerindeki tıbbi bitkilerin yaklaşık yüzde 6’sının ülkemizde olduğunu göstermektedir. Ülkemiz, hem tabiattan toplanan defne, kekik, adaçayı üzere eserlerde hem de kültürü yapılan kimyon, anason, nane, rezene üzere eserlerde geniş bir popülasyona sahip. Ayrıyeten Asya ile Avrupa ortasında bir köprü pozisyonunda bulunan Anadolu, bu bitkilerden yararlanma konusunda da güçlü birikime sahiptir. Ülkemizin, sahip olduğu bu zenginliği daha yüksek katma pahaya çevirmesi ve bu pazardan daha yüksek hisse alması son derece değerlidir.”
– “Tıbbi ve aromatik bitkilerin ihracatı 404 milyon dolara ulaştı”
Pakdemirli, bu doğrultuda, son 18 yılda tıbbi ve aromatik bitki ekiliş alanının 2 kat artışla 1,7 milyon dekara, üretiminin 5 kat artışla 370 bin tona, ihracat pahasının ise 105 milyon dolardan 4 kat artışla 404 milyon dolara ulaştığını söyledi. Türkiye’nin kekik ve defne ihracatında dünya önderi olduğunu ve dünya defne gereksiniminin yüzde 90’ını karşıladığını bildiren Pakdemirli, ülkenin kimyon, adaçayı, biberiye ve anasonda da kıymetli bir tedarikçi pozisyonunda bulunduğunu belirtti.
Dünyadaki pazar ve Türkiye’nin potansiyeli dikkate alındığında, bu varlıklı floranın daha iyi kıymetlendirilmesi gerektiğini vurgulayan Pakdemirli, şunları söz etti:
“Son 2,5 yılda Anadolu adaçayı, dağ çayı, ekinezya, kekik, oğulotu, şevketibostan, tıbbi adaçayı, kapari çeşitlerinde toplam 11 yeni çeşit geliştirdik. Biyolojik çeşitliliğe dayalı klasik bilginin kayıt altına alınması projesiyle, ülkemizdeki eserlere ait bilgilerin derlenmesi ve bilgi sisteminin oluşturulmasını sağladık. Bu sistem sayesinde, elimizdeki yaklaşık 2 milyon datayla tıbbi ve aromatik bitki çalışmalarına önemli bilgi kaynağı sağlıyoruz. Yok olma ihtimali olan bitkileri müdafaa altına alarak, sürdürülebilir üretimini teşvik ediyoruz. Tohum Gen Bankamızda 264 tipe ilişkin 2 bin 641 tıbbi ve aromatik bitki örneğini de muhafaza altına aldık. Tekrar adaçayı, defne, kekik, kapari, lavanta, çörek otu üzere 14 adet tıbbi bitkinin tanıtıcı el kitaplarını hazırlayarak kesim paydaşlarımızın hizmetine sunduk.”
– “Teşvik ve hibe programları uyguluyoruz”
Pakdemirli, bu alanda sağlanan takviyelere ait de şu bilgileri verdi: “Bakanlık olarak, tıbbi aromatik bitkilerin hem üretimini hem de katma pahasını artıran, ayrıyeten yeni istihdam sağlayan çok sayıda takviye, teşvik ve hibe programı uyguluyoruz. Âlâ tarım ve organik tarım kapsamında yer alan tıbbi ve aromatik bitki üreticilerine dekar başına kişiselde 40 lira, küme sertifikasında ise 20 lira takviye veriyoruz. 2008 yılından bu yana iyi tarım uygulamaları kapsamında yaklaşık 696 bin dekar alanda 71 milyon lira destekleme ödemesi yaptık. Bunun, alan olarak neredeyse tamamını, takviye ölçüsünün da 41 milyon lirasını son 2,5 yılda ödedik. 2013 yılından bugüne kadar ise organik tarım olarak bu eserleri yetiştiren üreticilere 58 bin dekar alanda 2,7 milyon lira organik tarım dayanağı verdik. Son 2,5 yılda ise 810 çiftçimize 22 bin dekar alan için yaklaşık 1,5 milyon lira ödeme yaptık. Kırsal kalkınma takviyeleri kapsamında, tıbbi aromatik bitkilerin işlenmesi, depolanması ve paketlenmesine değerli hibeler sağlıyoruz. Bugüne kadar 104 projeye 30 milyon lira, Genç Çiftçi projesi ile 209 tıbbi ve aromatik bitkiler projesine 6,3 milyon lira hibe dayanağı ödedik. IPARD kapsamında birinci kere geçen yıl başlattığımız LEADER yani Kırsalda Lokal Kalkınma Stratejilerinin Uygulanması kapsamında tıbbi ve aromatik bitkilere öncelik veriyoruz. Bu kapsamda Isparta’da hayata geçirdiğimiz Gülanta Projesi ile küçük işletmeler ve çiftçiler için ortak müracaat modelleri geliştirilmesini sağladık. ORKÖY projeleri kapsamında 18 yılda 306 tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği projesine 9,1 milyon lira destekleme ödemesi yaptık. Yeniden Orman Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülen Tıbbi ve Aromatik Bahçeler Hareket Planı içinde yaklaşık 1,7 milyon fidan dikimiyle yöre halkının gelirine 3 milyon lira meblağında ek katkı sağladık.”
Tıbbi ve aromatik bitki üretimini artırmak ve milletlerarası pazarlarda biyolojik çeşitliği avantaja dönüştürmek gayesiyle 2015 yılında 25 vilayette başlatılan “Itri ve Tıbbi Bitkiler ile Boya Bitkileri Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi”ni bu yıl 40 vilayette yaygınlaştırdıklarını anlatan Pakdemirli, gelecek yıldan itibaren tüm vilayetlerde tıbbi bitkilere ilişkin projelerin destekleneceğini söyledi.
– “Tıbbi bitkiler için ihtisas organize sanayi bölgesi kurduk”
Pakdemirli, İzmir’in Kınık ilçesinde tıbbi ve aromatik bitkilerin üretilmesi, işlenmesi ve paketlenmesiyle ilgili tesislerin de ağır olarak yer alacağı, 1228 dekar alanda 3 bin kişinin istihdam edileceği Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kurduklarını belirterek, projenin ön inceleme ve etüt çalışmalarının tamamlandığını bildirdi.
Dijital Tarım Pazarı (DİTAP) sisteminde 39 tıbbi ve aromatik bitkiye ilişkin 348 satış ilanının yer aldığını aktaran Pakdemirli, “Dolayısıyla ben, bütün dal paydaşlarını, tüm çiftçilerimizi, tüm üreticilerimizi ve tıbbi-aromatik bitki yetiştiricilerimizi gecikmeden DİTAP’taki yerlerini almaya davet ediyorum.” dedi.
Pakdemirli, “Tarımın Geleceği, Geleceğin Tarımı Platformu” kapsamında tıbbi aromatik bitkilere yönelik yatırım rehberleri hazırladıklarının altını çizerek, “Bu rehberler ve fizibilite raporlarıyla yatırımcımız ne kadar yatırımla, nasıl bir yarar sağlayacağını daha işin başında planlamış olacak. Ayrıyeten pandemiyle birlikte bağışıklık sistemini güçlendirici tesirler gösteren ve çok istikametli kullanım alanları olan kekik, adaçayı, anason, kuşburnu, çörek otu, çemen, sumak, sarı kantaron, oğulotu ve tıbbi nanede fizibilite raporu ve yatırımcı rehberlerini de hazırlamaktayız.” diye konuştu.
Bu alana yatırımın ne kadar karlı olduğunu örneklerle anlatan Pakdemirli, “Böyle karlı, yararlı ve verimli bir kesimden bahsediyoruz. Buradan tüm girişimcilerinin yanında olduğumuzu ve onlara her türlü dayanağı sağlayacağımı da bilhassa belirtmek istiyorum” tabirlerini kulladı.
Bloomberg HT
