Financial Times editörleri, yayımladıkları bir görüş yazısında daha iyi bir kapitalizmin mümkün olup olmadığını irdeledi.
Koronavirüs salgının, varlıklı ülkelerin istihdam piyasasındaki zayıflıkları ortaya çıkardığını belirten FT editörleri, görünmeyen kahramanlar olan hastanede çalışanlarının ve kuryelerin ne kadar fazla çalıştıklarına ve buna nazaran ne kadar az kazandıklarına değindi.
Yazıda, giderek artan sayıda insan için çalışmanın istikrarlı ve kâfi bir gelir sunamadığı vurgulanırken bunun sonucu olarak da maaşların artmadığı, gelirlerin azaldığı, çalışma şartlarının kötüleştiği ve iş güvenliğinin düştüğü belirtiliyor.
Teminatsız çalışan insanları tanımlamak için kullanılan ‘prekarya’ sözünün hayatımıza girdiğini belirten editörler, prekarya kategorisine giren birden fazla işin fizikî çalışmayı gerektirdiğini, bundan ötürü da koronavirüse maruz kalma ve karantina tedbirleri yüzünden gelir kaybına uğrama ihtimalinin daha fazla olduğunu söylüyor.
Editörlere nazaran, gereksinimi olanlara yardım etmek yalnızca ahlaki bir sorumluluk değil birebir vakitte kişisel çıkarlara nazaran daha iyi durumda olan kesitlerin de faydasına.
Ekonomik değişim ve dönüşümün dışında bırakılan, unutulan bölümlerin yöneticilere karşı kuşkuyla yaklaşmasının kapitalizm ile demokrasi ortasında bir tansiyon yarattığına değinen editörler, 2008 yılındaki global finans krizi sonrasında yaşanan ihanete uğramışlık hissinin, globalleşmeye ve liberal demokrasi kurumlarına inancı azalttığının da altını çiziyor.
Ekonomik kutuplaşma kapitalizmin reddine gerçek ilerlerse refah içerisindeki kesitin kaybedecek daha fazla şeyi olduğunu belirten FT editörleri, bu problemlerin tahlili için uğraşarak bu iyi durumdaki kısmın daha yararlı bir durumda olacağını belirtiyor.
Sağ kanat popülizm vaatlerini yerine getiremediği takdirde kapitalizmin de sonunun gelebileceğini vurgulayan FT editörleri yazıyı şöyle sonlandırıyor:
Prekaryanın tartışılmaz var oluşu, insani ve organizasyonel kaynakların harcandığının da bir ispatı. Kutuplaşmış bir iktisadın sorunuysa yalnızca adil olmamak değil tıpkı vakitte da verimsiz olmak.
Şimdiyse rüzgar bilakis dönüyor. Joe Biden’dan Boris Johnson’a kadar birçok siyasetçi ekonomiyi ‘daha iyi formda yine inşa’ etme süreciyle görevlendirildiler ve ekonomik ortodoksinin gardiyanları eşitsizliğin büyümenin maliyeti olduğuna dair görüşlerini de gerilerinde bıraktılar.
Kapitalizm herkes için daha onurlu bir ömrü mümkün kılabilir, alternatifler ise herkes için daha makûs sonuçlanabilir.
Bloomberg HT
