Unicredit Kıdemli Ekonomisti Mauro Giorgio Marrano, yayımladığı bir araştırma raporunda, Çin’in Balkanlardaki en büyük borç verenlerden biri olduğunu belirterek, bölgedeki ülkelerin ucuz lakin şartlı Avrupa Birliği kredilerinden sonra birinci tercihinin şartsız Çin kredileri olduğunu vurguladı.
Çin’in Balkanlardaki ülkelere sağladığı kredilerin son vakitlerde giderek dikkat çektiğini belirten Marrano, AB’nin bölgede artan Çin varlığına karşı ülkeleri uyardığını söyledi.
Çin’in Balkanlarda verdiği kredilerin büyük bir çoğunluğunun Çin EXIM Bank tarafından verildiğini söyleyen ekonomist, bu kredilerin altyapı projelerinin finansmanı için sağlandığının altını çizerek “Bu krediler genelde 15-10 yıllık ve birinci 5 yıl ödemesiz formda verildi” dedi.
Sırbistan ve Karadağ birinci sırada
Raporda Çin’in sağladığı kredilerin Bosna Hersek’in gayri safi yurtiçi hasılasının yüzde 3’üne tekabül ettiği belirtilirken, Sırbistan için bu sayının yüzde 7, Kuzey Makedonya için yüzde 7,5 ve Karadağ için yüzde 20,7 olduğu vurgulanıyor. Arnavutluk ise bölgede Çin kredisi almayan tek ülke pozisyonunda.
Kredi fiyatı (Milyon Euro) | GSYH’deki hissesi (%) | |
Bosna Hersek | 613 | 3,4 |
Karadağ | 867 | 20,7 |
Kuzey Makedonya | 803 | 7,5 |
Sırbistan | 3,244 | 7 |
Verilen krediler aracılığıyla sağlanan finansmanın ödemelerin birkaç yıla dağıtıldığını belirten Marrano, bundan ötürü resmi borç istatistiklerindeki sayıların şimdilik daha düşük gözüktüğünü söyledi.
Raporda birçok ülke için yıllık geri ödemelerin GSYH’nin yüzde 1’inden az olacağı tabir edilirken, yalnızca Karadağ için bu sayının yüzde 1,8 olacağı belirtiliyor.
Rapora nazaran, 2021-2040 yılları ortasında Kuzey Makedonya yıllık 57 milyon euro, Bosna Hersek 60 milyon euro, Karadağ 77 milyon euro ve Sırbistan ise 233 milyon euro Çin’e borç ödemesi yapacak.
Çin’in dış borçlardaki hissesi artacak
Hükümetlerin dış borçlanmasında Çin’in hissesinin AB ve başka milletlerarası finansal kurumlardan daha az olduğunu belirten Marrano, Eurobondların hükümetlerin dış borçlanmasında birinci sırada olduğunu gerisinden ise AB ve milletlerarası finansal kurumlar geldiğini söyleyerek “Çin birçok ülke için üçüncü ya da dördüncü sırada geliyor” dedi.
Ancak Çin’in dış borçlanmadaki hissesinin daha fazla kontratlı krediyle birlikte gelecek yıllarda artacağına dikkat çeken Marrano, bölgedeki ülkelerin altyapı projelerine olan gereksinimlerini ve buna ulaşmak için ödemeleri gereken maliyeti dengelemeleri gerektiğini söyledi.
Raporda milletlerarası finansal kurumlar ve AB’nin daha kolay, erişilebilir ve ucuz kredi imkanları sunduğu lakin muhakkak şartlar koyduğu, Çin’in ise şartsız bir biçimde ancak yüksek maliyetli kredi sağladığı vurgulanıyor.
Bloomberg HT
