Erol Oytun ERCAN
Türkiye’nin doğalgaz keşfi, çıkarılıp kullanılabilmeye başlandıktan sonra, Rusya ile dış ticaret açığını azaltmak için son derece yararlı olabilir, ancak genel dış ticaret açığını kapatmaya yetmeyebilir.
Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez bulunan 320 milyar metreküplük gazın, yaklaşık 65 milyar dolar pahasında olduğunu belirtti. Türkiye’nin yıllık doğalgaz tüketiminin 45-50 milyar metreküp olduğuna dikkat çekerek keşfedilen bu rezervin 7-8 yıllık muhtaçlığı karşılayabileceğini söyleyen Bakan Dönmez, ” Biz doğalgaz ve petrole yıllık 40 milyar dolar düzeyinde ödeme yapıyoruz. Bunları da azaltacağız ve cari açığa olumlu katkısı olacak” diye ekledi.
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak ise “İşin ekonomik boyutu prestijiyle, bugün teknik süreci değerlendirdikten sonra çok net şunu söz edebilirim ki mevcut keşif ve potansiyelle birlikte ülkemizin gündeminden cari açık konusunu artık kaldırdığımızı söyleyebiliriz, cari fazlayı ve Döviz fazlasını konuşacağımız yeni bir sürece girdiğimizi elhamdülillah görmüş oldum” dedi.
Bakan dönmezin söylediği sayılar üzerinden kaba bir yıllık dağıtım yapıldığında, keşfedilen doğalgazın iktisada yıllık katkısı 8-9 milyar dolar civarında oluyor.
Türkiye’nin en kıymetli ikinci ticaret partneri olan Rusya ile 2019 yılındaki ticaret hacmi 28,06 milyar dolar. Türkiye, doğalgazın da içinde bulunduğu mineral yakıtlar kümesi olan, 27 numaralı dış ticaret fasıl kümesi dahilinde Rusya’dan 14,57 milyar dolarlık eser ithal ediyor. Bu bilgiler değerlendirildiğinde Türkiye’nin Rusya’dan ithal ettiği eserlerin yarısından fazlasının doğalgaz ve yakıt türevleri olduğu anlaşılıyor.
Türkiye’nin 2020’nin Ocak-Haziran periyodundaki dış ticaret açığı 23.87 milyar dolar, Haziran ayı dış ticaret açığıysa 2.85 miyar dolar olarak gerçekleşti. Rusya’ya ise tıpkı 6 aylık Ocak-Haziran periyodunda 6.16 milyar dolar dış ticaret açığı verdi.
Türkiye 2019 yılında Rusya’ya karşı 18,16 milyar dolar dış ticaret açığı vermişti.Fakat Türkiye muhtaçlığı olan doğalgazın, 2019 yılında, yalnızca %33,61’ini Rusya’dan ithal etmiş. Azerbaycan’dan gereksiniminin %21,20’sini, İran’dan ise gereksiniminin %17,11’ini ithalat ile karşılamıştı. Türkiye Azerbaycan’a karşı 1,23 milyar dolar ticaret fazlası verirken, İran’a 1,35 milyar dolar ticaret açığı veriyor.
Türkiye’nin 2019 yılı için genel dış ticaret açığınınsa 29,5 milyar dolar olduğu düşünüldüğünde, bunda Rusya ve ithal edilen doğalgazın büyük bir hissesinin olduğu anlaşılabilir. Ama Rusya ve İran’a karşı karşı tüm ticaret açığı kapatılsa bile, genel ticaret açığının azaltılmasında tesirli olmak ile birlikte, bu Türkiye’yi cari fazla veren bir ülke pozisyonuna getirmeyecektir.
Sonuç olarak, bu sayılar dikkate alındığında, bulunan gazın fiyatı epey değerli lakin genel ticaret açığını şimdilik karşılamak ve Türkiye’yi cari fazla veren bir ülke pozisyonuna getirmek için kâfi değil.
Bloomberg HT
