Bankadan nakit Döviz çekenlerden komite alınmasının önünü açan Merkez Bankası talimatnamesi hukuksal tartışmalara neden olmuştu. Banka müşterilerinin itirazı ve hakem heyetlerine müracaatların akabinde bu sabahtan itibaren bu kurul kaldırıldı. Artık bankalar bankada bulunan dövizi nakit olarak çeken müşterilerden kurul almıyor. Uygulamanın sistemin sıhhatine yönelik kuşku yarattığı gerekçesiyle iktisat idaresinin bankaları uyarması nedeniyle geri alındığı belirtiliyor.
Bankalar bu sabahtan itibaren nakit döviz çekimlerinde aldığı komite uygulamasını kaldırdı. Artık vatandaşlar bankalardan kendi hesabında duran dövizi çektiğinde komite ödemiyor. Yaklaşık 3 hafta evvel bankaların talebi ile Merkez Bankası’nın nakit döviz süreçlerinden komite alınmasının yolunu açmak için düzenleme yapmıştı. Düzenlemeye nazaran bankaların müşterilerinin efektif yani nakit döviz çekimleri kurul alınacak süreçler ortasında sayılmıştı. Fakat bu düzenleme tartışma yaratmıştı. Kimi hukukçular bankaların vatandaştan komite alabilmek için evvelce bilgilendirme yapma zaruriliği olduğunu belirterek lakin bundan sonraki süreçte bankada dövizini değerlendirenler için bilgilendirme yapıldıktan sonra Merkez’in yeni düzenlemesinin geçerli olabileceğini belirtmişlerdi.
IHTAR GELMİŞ OLABİLİR
Bankacılar ve banka hukukçuları ise farklı görüşteydi. Bankacılar şubeye gelip dövizini almak isteyen vatandaşa “Eğer nakit çekersen kurul ödersin” demenin onay alınması manasına geldiğini söylüyordu. Ayrıyeten bankacılar, bankaların şubeler ile internet sitelerine bu yeni kurulun alındığına dair duyuru asmasının yahut yayımlamasının da bildirimde mecburî görülen haber verme onay için kâfi olduğunu kaydediyorlardı.
Öteki yandan banka müşterilerinin imzaladığı mukavelelerde bankaların lehine düzenlemeler olduğu ve bu genel onaylardan yola çıkarak müşterilerin bir hak tez edilemeyeceğini söz ediliyordu. Fakat iktisat idaresinin kurul uygulamasının sisteme olan inançta dert doğurabileceği ikaz yapması nedeniyle bankaların bu görüşlerinden vazgeçtikleri konuşuluyor.
KURULU GERİ ALANLAR VAR
Ayrıyeten uzmanlar tekrar şimdiye kadar alınan kurulların geri ödenmesi gerektiğini tabir ediyor. Şayet banka kurul vermek istemezse Tüketici Hakem Heyeti’ne gidilebilir. Mevzuyla ilgili konuşan Özcan Kadıoğlu, kendisinden kesilen kurulu bankaya dilekçe vererek geri aldığını kaydetti. Kadıoğlu, bankaların bu fiyatı geri vermeye yanaşmaması halinde Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurulması gerektiğini kaydetti.
SORUN NASIL OLUŞTU?
Merkez Bankası 4 Ağustos’ta yayımlanan ‘Finansal Tüketicilerden Alınacak Fiyatlara Ait Tarz ve Temeller Hakkında Bildirisi Uygulama Esasları’nda bankaların efektif yani fiziki döviz çekimlerinde fiyat alabileceğini belirtti. TCMB talimatında “Finansal tüketicinin hesabının bulunduğu şubeden yapacağı Türk Lirası para çekimleri için fiyat alınamaz lakin yabancı para (efektif) çekimlerinden fiyat tahsil edilebilir. Yurt içi başka şube, yurt dışı başka şube ve nakit çekim ofisinden para çekme süreçleri ile rutin süreç saati yahut iş günü dışında gerçekleştirilen para çekme süreçlerinden fiyat tahsil edilebilir” denilerek net olarak döviz çekimlerinden kurul alınabileceğini tabir etti. Bunun üzerine bankalar nakit döviz çekmek isteyenlerden binde 1 ile binde 5 ortasında komite almaya başladı. Lakin hem birebir talimatnamenin 2’inci unsurunun C bendi hem de talimatnamenin desteği olan Finansal Tüketicilerden Alınacak Fiyatlara Ait Yordam ve Temeller Hakkında Bildiri’nin 5’inci unsurunda yazılı “Sözleşmeler kapsamında fiyat alınabilecek her bir eser yahut hizmet için finansal tüketicinin onayının alınması zorunludur” cümlesi tartışma yarattı. Kimi hukukçular 4 Ağustos’ta talimatnamede yapılan düzenleme ile “Yabancı para (efektif) çekimlerinden fiyat tahsil edilebilir” cümlesi açık olsa da öteki 2 unsur gereği bankaların fakat bundan sonra bankaya döviz yatıranlardan bilgilendirme yaptıktan sonra kurul alabileceğini belirterek kurulun fakat bundan sonra döviz hesabı açanlara bilgilendirme yapıldıktan sonra geçerli olabileceğini belirtiyorlardı.
İŞTE O HUSUSLAR
FİNANSAL TÜKETİCİLERDEN ALINACAK FIYATLARA İLİŞKİNUSÛL VE ASILLAR HAKKINDA BILDIRI’NIN 5’İNCİ HUSUSU:
(3) Kontratlar kapsamında fiyat alınabilecek her bir eser yahut hizmet için finansal tüketicinin onayının alınması mecburidir. Kontratta fiyatı belirlenmiş olan eser ve hizmetler haricinde bir eser yahut hizmetin kuruluşlar tarafından fiyat karşılığı verilebilmesi için sürecin gerçekleştirildiği alanın yapısına uygun bir halde, finansal tüketiciye süreç öncesinde fiyata ait bilgi verilmesi ve finansal tüketicinin onayının alınması gerekmektedir. Kuruluşlar tarafından finansal tüketicinin onayının alındığı ispat edilemediği takdirde, onay alınmamış sayılır.
TALİMATNAME:
Mukaveleler kapsamında fiyat alınabilecek her bir eser yahut hizmet için finansal tüketicinin onayının alınması zaruridir. Kontratta fiyatı belirlenmiş olan eser ve hizmetler haricinde bir eser yahut hizmetin kuruluşlar tarafından fiyat karşılığı verilebilmesi için sürecin gerçekleştirildiği alanın yapısına uygun bir biçimde, finansal tüketiciye süreç öncesinde fiyata ait bilgi verilmesi ve finansal tüketicinin onayının alınması gerekmektedir. Kuruluşlar tarafından finansal tüketicinin onayının alındığı ispat edilemediği takdirde, onay alınmamış sayılır.
Rahim Ak/Haberturk.com
Bloomberg HT
