Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Güç Piyasaları İşletme AŞ (EPİAŞ) bünyesinde 1 Haziran’da devreye giren ve bugün prestijiyle yenilenebilir kaynak bazında sürece açılan YEK-G Sistemi ve Organize YEK-G Piyasası’nın açılış merasiminde yaptığı konuşmada, sistemin yenilenebilir güç kaynaklarının gelişimine kıymetli katkı sağlayacağını söyledi.
Türkiye’nin yenilenebilir güç kapasitesinin mayıs sonu prestijiyle 51 bin 388 megavata ulaştığını ve toplam heyeti gücün yüzde 52,7’sini oluşturduğunu aktaran Dönmez, “Kurulu güçteki bu artışımız elektrik üretimimize de yansıdı. 2002’de yüzde 26 olan yenilenebilir güç kaynaklarından elektrik üretimi oranımız son 3 yılda yüzde 40-45 bandına geldi.” diye konuştu.
Dönmez, böylelikle Türkiye’nin yenilenebilir güçten elektrik üretiminde 2023 gayesine bugünden ulaştığını söyledi.
Devreye giren YEK-G sistemi ve piyasasıyla yenilenebilir gücün teşviki ve geliştirilmesi için kıymetli bir adım daha atıldığını lisana getiren Dönmez, şunları kaydetti:
“YEK-G gönüllülük aslına dayanacak. Üreticilerimize ve tüketicilerimize kullandıkları elektriğin kaynağını seçme alternatifi sunuyoruz. Böylelikle yeşil güç kullanımının şuurlu bir seçenek haline gelmesini sağlayacağız. Ferdi tüketicilerden büyük ölçekli kuruluşlarımıza kadar yenilenebilir güç kaynaklarını tercih edenler, artık YEK-G ile bu seçimlerini belgelendirebilecek. Böylelikle üretimden tüketime kadar her evrede elektriğin hangi yenilenebilir kaynaktan üretildiğini takip edebilecek. Tüketiciler artık satın aldığı elektriğin kaynağını bilecek. Bunu bir sertifikayla ispat edecekler. Üreticiler de portföylerinde yenilenebilir güç bulundurduklarına dair yükümlülüklerini böylelikle doğrulamış olacaklar. Yenilenebilir güçte artık her basamak kayıt altında olacak.”
5,2 teravatsaatlik YEK-G evrakı ihraç edildi
Dönmez, YEK-G sisteminin yüzde 100 yerli imkanlarla blok zincir teknolojisi kullanılarak oluşturulduğuna işaret ederek, “Üretilen her 1 megavat elektrik üretimine karşılık özel bir kod tanımlanacak. Bu da sistemin data doğruluğunu ve takibini sağlayacak. 21 Haziran prestijiyle 100 piyasa iştirakçisinin 127 yenilenebilir güç santrali sisteme kaydını yaptı. Bunların 53’ü üretim, 47’si tedarik lisansına sahip. 1 Haziran’da devreye aldığımız sistemimizde bugüne kadar 5,2 teravatsaatlik YEK-G evrakı ihraç edildi.” tabirlerini kullandı.
YEK-G piyasasının iki farklı basamağa sahip olduğunu belirten Dönmez, birinci kademe olan YEK-G sisteminde elektriğin EPİAŞ tarafından kaynağına nazaran sertifikalandırılacağını, üretici ismine kaydının yapılacağını ve ihraç edileceğini anlattı.
Dönmez, ikinci kademe olan YEK-G piyasasına ait ise “Burası organize bir piyasa. EPİAŞ tarafından işletilecek. Üretilen sertifikalar organize piyasalarda süreç görerek el değiştirecek. Burada fiyat organize piyasada kaynağa bağlı olarak oluşacak. Organize piyasa ayda bir sürece açık olacak.” değerlendirmesinde bulundu.
Organize YEK-G piyasasında hidroelektrik, rüzgar, jeotermal, biyokütle ve güneş gücünün kaynaklarına bağlı olarak farklı başka süreç göreceğini kaydeden Dönmez, kaynağa bağlı olarak farklı YEK-G evrak fiyatları oluşacağını lisana getirdi.
“Ekonominin istikametini yeşil güç belirliyor”
Yeşil gücün artık iktisatların gidişatını belirleyen, oluşturan, onlara taraf veren bir niteliğe kavuşmaya başladığını anlatan Dönmez, ülkelerin son vakitlerde iklim değişikliğiyle uğraş için yenilenebilir güçte kıymetli düzenlemeleri hayata geçirdiğini belirtti.
Dönmez, bu düzenlemelerden birinin Avrupa Birliği’nin (AB) yayımladığı Yeşil Mutabakat olduğunu anımsatarak, “İlerleyen periyotta YEK-G, AB’nin karbon vergisi yükümlülükleri ve hudutta karbon vergisine karşılık kullanılabilecek. Kaynak ifşası ve bunun sertifikalandırılmasıyla, yenilenebilir güç, üreticilerimiz için yeni bir ihracat kapısı olacak. YEK-G şirketlerimiz için yeni bir kar kapısı oluştururken, bizim için de güçte merkez ülke Türkiye gayemize yönelik değerli bir adım daha olacak. Türkiye’nin yurt dışına açılan yeni gümrük kapılarından biri de YEK-G olacak.” diye konuştu.
Bunun için Bakanlığı, EPİAŞ ve Etraf ve Şehircilik Bakanlığının başını çektiği bir çalışma kümesinin görüşmelerini sürdürdüğünü bildiren Dönmez, firmaların karbon salımlarının kayıt altına alındığını, raporlandığını ve doğrulandığını tabir etti.
Dönmez, bundan sonraki sürecin piyasanın kurulması ve sistemin işletilmesine yönelik olacağını ve hazırlık sürecini yakından takip ettiklerini söyledi.
Yenilenebilir güç kullanımını belgeleyen şirketlerin yurt içi ve yurt dışındaki muadillerine nazaran rekabet açısından daha güçlü bir pozisyona geleceğini vurgulayan Dönmez, “Sosyal sorumluluk, etraf şuuru ve karbon ayak izinin azaltılmasına yönelik atılan bu adım şirketlerimizin marka pahasına de olumlu katkılar sunacak. Prestij idaresinde kıymetli bir enstrüman olacak. Firmalarımız, sürdürülebilirlik raporlarında YEK-G dokümanlarına yer verebilecek. Etrafa karşı hassaslıklarını bu halde kanıtlamış olacaklar.” dedi,
Dönmez, konuşmasının akabinde EPİAŞ’ın şeffaflık butonuna basarak piyasanın açılışını gerçekleştirdi.
Dönmez, piyasada gerçekleştirilen birinci sürece ait, “Organize YEK-G Piyasasında birinci eşleşme jeotermal güçte oldu. Birinci eşleşmede megavatsaati 5 lira olmak üzere 10 adet YEK-G Evrakı oluşturuldu.” sözlerini kullandı.
aa.com.tr
Bloomberg HT
