Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Siyaseti Şurası (PPK) toplantı özetinde, “Üçüncü çeyreğe ait anket göstergeleri ve yüksek frekanslı bilgiler ikinci çeyrekteki sert daralmanın akabinde iktisatta besbelli bir toparlanmaya işaret etmektedir” tabirlerine yer verildi.
Şuranın 20 Ağustos’taki toplantısına ait yayımlanan özette, temmuz ayında tüketici fiyatlarının yüzde 0,58 arttığı, yıllık enflasyonun 0,86 puan gerileyerek yüzde 11,76 olduğu hatırlatıldı.
Özette, yıllık enflasyondaki düşüş bir evvelki yılın tıpkı ayındaki vergi ayarlamalarının oluşturduğu baz tesirlerinden kaynaklandığı, döviz kuru ve ithalat fiyatları üzere maliyet ögelerinin yanı sıra kredilerdeki güçlü ivme sonucunda enflasyon eğilimindeki artışın devam ettiği bildirildi.
Besin ve alkolsüz içecekler yıllık enflasyonunun temmuz ayında 0,20 puan düşerek yüzde 12,73’e gerilediği, meyve kümesi kaynaklı olarak işlenmemiş besin yıllık enflasyonunun 1,56 puan artarak yüzde 13,85 olduğu aktarılan özette, “Diğer işlenmemiş besin fiyatları yatay seyrederken, bu kümede yumurta fiyatlarındaki yükseliş öne çıkmış, yılın birinci yarısında besbelli bir artış eğilimi sergileyen bakliyat fiyatları ise gerilemiştir. İşlenmiş besin fiyatları Temmuz ayında ölçülü seyretmiş ve baz tesirinin de dayanağıyla küme yıllık enflasyonu 1,77 puan düşüşle yüzde 11,64’e gerilemiştir.” tabirlerine yer verildi.
Özette, güç fiyatlarının geçen ay yüzde 2,50 oranında arttığı, küme yıllık enflasyonunun 0,55 puan gerileyerek yüzde 8,57 olduğu anımsatıldı.
Milletlerarası petrol fiyatlarındaki toparlanmanın güç fiyatlarını üst çeken temel öge olduğu, şebeke suyu fiyatlarında da artış gözlendiği belirtilen özette, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Aylık fiyat artışına karşın, yönetilen kalemlerden elektrik fiyatlarında evvelki yıl yapılan ayarlamaya bağlı baz tesiriyle küme yıllık enflasyonu düşmüştür. Temel mal yıllık enflasyonu Temmuz ayında 2,81 puan azalarak yüzde 8,58’e gerilemiştir. Bu düşüşte sağlam mal kümesi belirleyici olmuştur. Bu kümede, bilhassa mobilya, araba ve elektrikli-elektriksiz mesken aletlerindeki fiyat artışlarına karşın, evvelki yıldaki vergi ayarlamalarının oluşturduğu baz tesiri nedeniyle yıllık enflasyon 5,56 puan azalarak yüzde 9,98’e gerilemiştir. Öte yandan, giyim ve ayakkabı kümesinde mevsimsel ortalamalara yakın fiyat düşüşleri gözlenmiş, öteki temel mal kümesinde ise ölçülü fiyat artışları gerçekleşmiştir. Hizmet fiyatları Temmuz ayında yüzde 1,06 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,04 puan yükselişle yüzde 11,80 olmuştur.
Yıllık enflasyon kira, lokanta-otel ve ulaştırmada gerilerken, haberleşme ve başka hizmetlerde artmıştır. Salgına bağlı ünite maliyet artışları azalarak da olsa tesirini sürdürmüştür. Bu kapsamda lokanta-otel kümesinde fiyatlar geçtiğimiz aya kıyasla bir ölçü yavaşlasa da yüksek bir artış kaydetmiştir. Ulaştırma hizmetleri fiyatları aylık bazda gerilemiştir. Ağustos ayında, kısa ve orta vadeli enflasyon beklentileri artışını sürdürmüştür. TCMB Beklenti Anketi sonuçlarına nazaran enflasyon beklentisi yıl sonu için yüzde 10,22’den yüzde 10,82’ye, gelecek on iki ay için yüzde 9,33’ten yüzde 9,70’e güncellenmiştir. Beklentilere ait ankete dayalı göstergelerin yanı sıra tahvil getirilerinden elde edilen enflasyon telafileri de artış kaydetmiştir.”
– “İhracattaki toparlanma sürüyor”
Özette, iktisadi faaliyette kademeli olağanlaşma adımlarıyla birlikte Mayıs ayında başlayan toparlanmanın güç kazanmakta olduğu vurgulandı. Sanayi üretim endeksinin Haziran ayında mevsim ve takvim tesirinden arındırılmış olarak bir evvelki aya nazaran yüzde 17,6 oranında arttığı hatırlatılan özette, “Ciro endeksleri toparlanmanın sektörel yayılımının artmaya başladığına işaret etmiş, hizmet bölümünde sanayi dalına kıyasla daha gecikmeli gerçekleşen iyileşmeye dair olumlu sinyaller artmıştır.” tabirleri kullanıldı.
Üçüncü çeyreğe ait anket göstergeleri ve yüksek frekanslı dataların ikinci çeyrekteki sert daralmanın akabinde iktisatta besbelli bir toparlanmaya işaret ettiği belirtilen özette, şunlar kaydedildi:
“Salgın hastalığa bağlı gelişmelerin Türkiye iktisadı üzerindeki olumsuz tesirlerinin sonlandırılması emeliyle yakın periyotta uygulamaya konulan mali ve mali önlemler, iktisadın üretim potansiyelini destekleyerek finansal istikrara ve iktisadi faaliyetteki toparlanma sürecine katkıda bulunmuştur. Son periyotta ticari kredilerde olağanlaşma eğilimi gözlenirken, kişisel krediler güçlü seyretmiş ve yurt içi talebi desteklemiştir. Finansman şartlarına hassaslığı yüksek ve talebi ertelenmiş kalemlere yönelik harcamalar güçlü seyrederken, elektrik tüketimi de istikrarlı bir artış göstermektedir. Öteki taraftan, ulaştırma, konaklama, yiyecek ve içecek hizmetleri üzere salgından en çok etkilenen hizmet kümelerinde iyileşme devam etmekle birlikte görece zayıf seyir sürmektedir. Yüksek frekanslı bilgiler ihracattaki toparlanmanın sürdüğünü gösterirken, ithalatın besbelli bir ivme kazandığına işaret etmektedir.
Ertelenmiş talebe ve salgın önlemleri kapsamında uygulanan likidite ve kredi siyasetlerine bağlı olarak ithalatta gözlenen canlanmanın, bu siyaset önlemlerinin kademeli olarak azaltılmasıyla dengelenmesi beklenmektedir. Turizm gelirlerinde salgın hastalığa bağlı olarak gözlenen düşüşe karşın seyahat kısıtlamalarının hafifletilmesiyle kısmi bir iyileşme başlamıştır. Mal ihracatındaki toparlanma, emtia fiyatlarının görece düşük düzeyleri ve gerçek kur seviyesi önümüzdeki devirde cari süreçler istikrarını destekleyecektir. Heyet, iktisadi faaliyetteki toparlanmanın sürekliliği ve makrofinansal istikrar açısından cari süreçler istikrarındaki seyrin ehemmiyetine dikkati çekmiştir. Bu kapsamda, yakın periyotta alınan önlemlerin kredi büyümesi ve kompozisyonu ile dış istikrara yansımaları yakından takip edilmektedir.”
Özette, iktisattaki toparlanmanın ve alınan önlemlerin tesiriyle iş gücü piyasasında kısmi iyileşme sinyallerinin alınmakla birlikte, Mayıs periyodunda işsizlik oranlarının yükselmeye devam ettiği belirtildi.
Bu devirde tarım dışı istihdamın hizmetler bölümü kaynaklı olarak gerilemeye devam ederken, inşaat istihdamının artış kaydettiği bildirilen özette, “Bir müddettir düşüş eğiliminde olan iş gücüne iştirak oranı ise yatay seyretmiştir. Öncü göstergeler, iktisadi faaliyetteki toparlanmayla yeni iş duyurularının arttığını ve istihdam imkanlarının iyileşmeye devam ettiğini göstermektedir. Heyet, kısa çalışma ödeneği başta olmak üzere işsizlik sigorta fonu ve cari transferler aracılığıyla sağlanan takviyelerin, hane halkı gelir kayıplarının sınırlanması ve istihdamın korunması açısından kritik rol oynadığı değerlendirmesinde bulunmuştur.” tabirlerine yer verildi.
-devam edecek-
AA
Bloomberg HT
