Erol Oytun Ercan
Dünyadaki en eski merkez bankası olan İsveç Merkez Bankası Riksbank koydukları gayeler ve oluşturdukları yasal düzenleme örnekleriyle merkezi dijital para dünyasında da öncü olmaya hazırlanıyor.
E-kron projesiyle kendi merkezi dijital para ünitesini oluşturmaya çalışan Riksbank, geçtiğimiz hafta Kanada, İngiltere, Japonya, Avrupa, İsviçre merkez bankaları, Fed ve Milletlerarası Ödemeler Bankası ile merkezi dijital para ünitelerinin temelleri ve prensipleri üzerine ortak bir rapor yayınladı.
Raporda, merkezi dijital para ünitesine geçilmesiyle oluşabilecek riskler ve fırsatlar değerlendirilirken, merkez bankasına olan kolektif itimadın nakdî ve finansal istikrarın merkezinde olduğuna vurgu yapılarak merkezi dijital para ünitelerinin bu itimadı devam ettirebilmesi için merkez bankalarının dikkatli, açık ve iş birliği içerisinde olmaları gerektiğinin altı çiziliyor.
“Uluslararası işbirliği ve standardizasyon gerekli”
Milletlerarası Finans Enstitüsünün (IIF) 2020 yılı toplantısında konuşan Riksbank Lideri Stefan Ingves, “Paranın geleceği hakkında vizyonumu üç şey ile tanımlayabilirim: Merkez bankaları dijital para ünitelerini yasal ödeme araçları haline getirmeli, 7/24 anında ödeme hizmetini sağlayabilmeliyiz, e-kron ve öbür kurlar ortasında ödeme sistemini kurabilmeliyiz” dedi.
Daha sonrasında bunlara bir dördüncü olarak memleketler arası işbirliğinin gerekliliğini de ekleyen Ingves, dijital kimlik olmaksızın dijital para sitemlerinin yaşayacağı sorunlar konusunda, “Dijital kimlikleri standartlaştırmalısınız. Standardizasyon olmalı ve böylelikle her şey daha kolay hale gelecektir” diye belirtti.
“Dünyada en az nakit kullanan ülkelerden biriyiz”
Riksbank’ın 2018 yılında gerçekleştirdiği bir ankete nazaran, iştirakçilerin sadece %13’ü ödemelerini nakit olarak yapıyor. 2010 yılında yaptığı ankette ise nakit ödeme yapanların oranı %39’du.
Banka tarafından yayınlanan bir bildiride, daha fazla tüketicinin elektronik ödeme sistemlerini tercih etmesiyle birlikte satıcılar için nakit kabul etmenin kârlılığını kaybedeceği ve böylelikle birkaç yıl içerisinde nakit kullanımının hanehalkı ve satıcılar tarafından kabul görmeyebileceğine değiniliyor.
Toplantıda “Dünyada en az nakit kullanan ülkelerden biriyiz” diyen Ingves, paranın bir kamusal mal ve sözleşme olduğunu belirterek özel dal ve kamunun vakitle bu değişime ayak uyduracağını vurguladı.
Çin kur denetimine devam ettiği surece ne kullandığının bir kıymeti yok
Çin’in dijital para konusunda yaptığı yenilikleri pahalandıran Ingves, “Kur denetimini devam ettirdiğiniz sürece, ne yaptığınız ya da ne kullandığınız değerli değil” yorumunda bulundu.
Merkez bankalarının dijital para konusunda gelecekte oynayacağı rol konusunda, Ingves, “Bizim üzere ekonomilerde problem bir monobank sistemi kurmak değildir, sorun merkez bankası ve özel bölüm ortasındaki alakaları nasıl tanımladığınızdır” dedikten sonra gülerek, “İnsanlar para gereksinimi olunca haydi merkez bankasına gidelim der, neden? Zira merkez bankası paranın olduğu yedir!” diye ekledi.
Bloomberg HT
