Avrupa Birliği (AB) ile İngiltere ortasında Brexit sonrası gerçekleşen ticaret muahedesi müzakerelerinde balıkçılık konusundaki fikir ayrılıkları devam ediyor.
Her iki tarafta balıkçılık sonlarının ötesinde avlanma konusunda kendi isteklerini kabul ettirmeye çalışıyor.
Brexit sonrası ticaret görüşmelerinde balıkçılık konusunda öne çıkan 5 satırbaşı:
1-İngiltere, gerçekleşen ticaret muahedesi müzakerelerinde bölge ülkelerinin balıkçılık aktivitelerinden toplam avdan aldığı hissesi gösteren ”Zonal Attachment” uygulamasının değişmesini talep etti. Buna rağmen Avrupa Birliği, İngiltere’nin balıkçılık aktivitelerinde erişim ve kota sayısının yıllık müzakerelere bağlı hale getirme uğraşına karşı çıktı.
2- Balıkçılık müzakerelerinde yaşanan son gelişmelere nazaran, İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın balıkçılıkla ilgili sunduğu planda AB’den, İngiltere sularında yakalanan balıkların kıymetinde yüzde 30 kesinti yapılmasını istedi. İngiltere öncesinde AB’nin yüzde 60 kesintiyi kabul etmesini talep ediyordu. AB’nin Cuma günkü durumu ise yüzde 25 kesinti önermek istikametindeydi. AB yetkilileri bu oranın Fransa ve Danimarka üzere ülkeleri ikna etmek için kâfi olmayacağını belirterek teklifi reddetti.
AB’nin, birliğe üye olmayan ülkelerle de balıkçılık konusunda mutabakatları mevcut. Örneğin, AB’nin balık stoklarını ortaklaşa yönetmek ve Avrupalı balıkçıların balıkçılık faaliyetlerini gerçekleştirme hakkı Norveç ve Fraoe adaları ile ikili mutabakatlarla sağlanıyor.
3- İki tarafta müzakereler boyuca mutabakatın sağlanamaması durumunda, 31 Aralık’ta geçiş sürecinin bitmesinin akabinde AB botlarının İngiltere sularında avlanırken ne üzere haklara sahip olacağını tartıştı. Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, balıkçılık konusundaki görüşmelerin epey güç ilerlediğini söylediği açıklamasında, “Dürüst olmak gerekirse, bazen bu sorunu hiç çözemeyeceğimizi düşünüyoruz.” sözünü kullandı.
4- İngiltere, ‘Ortak Balıkçılık Politikası’ gereği deniz sularını bölgelere ayırmak zorunda kalırken, sınırlamanın kendi balıkçılık sanayisi için adil olmadığını öne sürdü.
Avrupa Ortak Balıkçılık haklarına nazaran, AB her üyesine balık tutma konusunda limitler uygular ve bu limitler balık stokları üzerinde denetimi sağlamaya yönelik uygulamalardır. Bölgedeki balıkçılık faaliyetleri paha bazında dünyanın en bedelli, üretim adetinde ise en büyük dördüncü alanına tekabül etmektedir. (Yakalama limitleri her yıl güncellenip, trade edilebilir.)
5- İşin ekonomik boyutuna bakılırsa; EUMOFA 2020 raporuna nazaran, 28 üyesi olan Avrupa Birliği’nin, 2019 yılından Çin’den sonra ihracat ve ithalat büyüklüğü 33.4 milyar euro olup, 8.55 milyon ton ile dünyanın en büyük ikinci bölgesi pozisyonundadır. 2009-2018 yıllarında, dünyanın en büyük balık ve su eserleri üreticisi olan Avrupa bölgesidir. Bölge 2018 yılında 5.3 milyon ton üretirken, 9.4 milyon ton ithalat ile toplamda 14.72 milyon ton üretmiştir. Bu sayının 2.24 milyon tonu ise ihraç edilmiştir.
Hanehalkı harcamaları ve fiyatlarına bakıldığında ise; 2019 yılında AB’inde hanehalkı balık ve su eserleri 56,6 milyar euro büyüklüğünde harcama gerçekleştirdi. İngiltere; İtalya, İspanya Fransa ve Almanya’dan sonra en fazla harcama yapan 5 ülke olarak yer aldı.
Balıkçılık, İngiltere’de toplam iş gücünün yüzde 0.1’ine tekabül ederken, iktisada katkısı 1.4 milyar sterlindir. Bir öteki deyişle kesim İngiltere ulusal gelirinin yüzde 0,1’ini oluşturuyor.
Bloomberg HT
