Ciner Kümesi, iş dünyasının faal temsilcileri ortasında yer alıyor. Endüstrinin önemli yatırım isteyen kollarında ve hizmet kesiminde faaliyet yürüten şirketlerini Park Holding çatısı altında yönetiyor. Sanayilerin kıymetli hammaddelerinden soda külünde pazar önderi. Global piyasalarda Çin hariç yüzde 25 pazar hissesine sahip olduğu soda külüne dev yatırımlar yaptı.
Globalde şirket satın aldı, ABD’de ve Türkiye’de çağdaş fabrikalar kurdu. Kendine has idare yapısı olan, temsilcilerini kamuoyu önünde sıklıkla görmeye alışkın olmadığımız Ciner Grubu’nu, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’na özel hazırladığımız çalışmamıza taşıyan da soda külündeki uzmanlığı ve cam alanındaki varlığı oluşturdu. Çok önemli yatırımlar yaptığı her iki sanayi kısmı da yüzde 100’e yakın yerli girdi ile çalışıyor. İthal girdi maliyeti olmayan Ciner, bu iki alanda net ihracatçı konumunda cari açığın azaltılmasına değerli katkı sunuyor.
“1 dolar ithal girdimiz yok 800 milyon dolar ihracatımız var”
Faaliyetlerini, Güç ve Madencilik Kümesi, Cam ve Kimyasallar Kümesi, Medya Kümesi ve Denizcilik Kümesi başlıklarında toplayan Ciner’in soda külü üretimi yapan Türkiye’de iki, Amerika Birleşik Devletleri’nde bir fabrikası bulunuyor.
Toplam 7.2 milyon ton üretimiyle dünyanın en büyük soda külü üreticisi Ciner, bu alandaki son yatırımını 2018 yılı başında Ankara Kazan’da faaliyete geçirdi. Eti Soda’nın akabinde hizmete giren Kazan Soda, toplamda 1.5 milyar dolara mal oldu. Ciner’i dünyada birinci sıraya yükselten yatırım için 1 milyar dolar Çin kredisi kullanıldı. Yatırımın yüzde 20’lik kısmını özkaynakları ile gerçekleştiren Ciner’in Çinli finans devi ICBC’den sağlanan kredisi alanındaki en büyük finansman tedariği olarak kabul ediliyor.
Dünya soda külü muhtaçlığının yüzde 14’ünü tek başına karşılayacak Kazan Soda Külü Tesisi’nin Ocak 2018 tarihindeki açılış merasiminde konuşan Ciner Kümesi İdare Konseyi Lideri Turgay Ciner, hiçbir ithal hammadde muhtaçlığı duymadan büsbütün yerli ve ulusal bir üretime soyunduklarını kaydederek, “Kazan Soda ve Beypazarı Soda Külü tesislerimizde üretilen soda külü bütün dünyaya ihraç edilerek ülkemize 800 milyon dolar Döviz girdisi sağlamaktadır. Kıymetli nokta; bu 800 milyon dolar ihracat yapılırken 1 dolar ithalat girdimiz yoktur. Yıllık 800 milyon dolarlık ihracat Türkiye brüt ihracatının yüzde yarımıdır, yani 200’de biridir. Net döviz girdisinde ise Türkiye ihracat girdisinin yüzde 1’ini bu iki şirketimiz yapmaktadır.” diyor.
Ciner Kümesi, soda külü yatırımına 26 yıl evvel Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü ile ortak başladı. 2009’da faaliyete geçen Eti Soda ile 2018’de üretime alınan Kazan Soda, geçen yıl toplam üretimlerinin yüzde 89’una denk gelen 3 milyon 586 bin tonluk kısmını ihraç ederek 725 milyon dolar satış geliri elde etti.
Soda külü, camdan, ilaca, paklık eserlerine kadar pek çok sanayinin hammaddesi. Camda yüzde 54, paklık eserlerinde yüzde 17 oranında kullanılıyor. Lityum pil en yeni kullanım alanı olacak. Yıllık 60 milyon ton olan dünya pazar büyüklüğünün yarısı Çin’e ilişkin.
Soda külünde çağdaş üretim yapısıyla teknolojik ve çevreci üretim yaptıklarını kaydeden Gürsel Usta, “Yüzde 100 doğal teknikle üretim yapıyoruz. Sentetik üretimin 5’te biri kadar su, 4’te bir kadar güç tüketiyoruz. Rakiplerin atığı bizden 10 kat daha fazla. Üretimin çok büyük oranda kısmı, ABD’den AB’ye tüm gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelere masraf. İspanya’da yüzde 60 pazar hissemiz var. Yüzde 100 yerli girdi ile ihracat gelirimizin tamamı Türkiyemiz’de kalır.” diyor.
Dünya gazetesinin ‘Cari Açığı Azaltan Yerli Yatırımlar’ evrakında değerlendirmeleri yer alan Ciner Kümesi CEO’su Gürsel Usta, 2023’te Kazan Soda’da 600 bin ton ek kapasite yaratacaklarını ve ihracatta 1 milyar dolar düzeylerine ulaşacaklarını lisana getirdi.
Ciner Kümesi CEO’su Gürsel Usta
Cam şişede yeni yatırıma 120 milyon Euro ayıracak
Ciner’in endüstrideki bir öteki değerli üretim alanı ise cam sanayi. Şişecam Topluluğu’ndan sonra Türkiye’nin bu alandaki ikinci büyük yatırımcısı. 8 yıl evvel girdikleri bölümde iki fırın ile geçen yıl 134.4 milyon dolar ciro gerçekleştirdi. Üretimin yüzde 5’i ihraç ediliyor. 2020’de 8.4 milyon dolar ihracat gelirine ulaşılması planlanıyor. Cam şişe ambalajda gelecek yıl üçüncü fırını devreye alacaklarını söyleyen Ciner CEO’su Gürsel Usta, kelam konusu tesisin tamamının ihracata çalışacağını kaydetti. Usta, “Üçüncü fırının yatırım bedeli 120 milyon Euro alacaktır. Yaptığımız kontratlara nazaran cam şişe ihracatımız 60 bin ton düzeyine çıkarak, 27 milyon dolara ulaşacaktır.” dedi.
Soda külü ve cam şişe yatırımlarını seçme nedenlerini, her ikisinin de en yüksek oranda yerli girdiye gereksinim duymaları ve pazarlarındaki büyüme suratları olarak açıklayan Usta şu değerlendirmede bulundu: “Her ikisinde de yüzde 100 yerli girdi kullanılıyor. Camda kısmen kum ithalatı yapıyoruz lakin toplam girdi maliyetlerinde oranı yüzde 5’i dahi bulmuyor. Yeniden iki bölümün de büyüme suratları çok yüksek. Bu açıdan yatırım finansmanı da nispeten daha kolay, Ayrıyeten yerli girdi ile çalışıldığından ihracat pazarlarında değerli fiyat avantajına sahip olmamızı sağlıyor. İki sanayi kolunda da son teknoloji, çevreci fabrikalara sahibiz ve yarattığımız ölçeğimizle rekabette en üst noktalardayız. Soda külünde üretim maliyetimiz rakiplerin üçte biri kadardır. Cari açığın azaltılmasına yönelik verdiğimiz dayanaktan de gurur duyuyoruz. Soda külü ve bilhassa cam şişeye talep aslında giderek yükseliyordu. Pandemiyle birlikte bu oran daha da arttı. Her iki alan da gelişmişlik seviyesi ile orantılı. Bu açıdan ihracat pazarlarımızın değerli bir kısmını gelişmiş ülkeler oluşturuyor.”
Kaynak: Dünya gazetesi
Bloomberg HT
