Çin Komünist Partisinin resmi yayın organlarından Küresel Times gazetesinin haberine nazaran, Çin Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) Güney Harekat Merkezi Komutanlığı Sözcüsü Tien Cünli, yaptığı açıklamada, ABD’ye ilişkin bir savaş gemisinin Pekin idaresinden müsaade almadan, yasa dışı olarak Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki “Şişa Adaları” kara sularına girdiğini belirtti.
ABD savaş gemisinin, Memleketler arası Daimi Tahkim Mahkemesinin “Güney Çin Denizi’nde Çin’in hak argüman etmesinin hukuksal bir yeri olmadığına” dair kararının yıl dönümünde bölgede bulunması dikkat çekti.
Hava ile deniz kuvvetlerinin ABD gemisini izlediğini ve uyardığını bildiren Tien, Şişa Adaları’nın Çin’in ayrılmaz bir bölgesi olduğunu öne sürdü.
Tien, ABD ordusunun bu adımının, Çin’in egemenliği ile güvenliğini önemli biçimde ihlal ettiğini, Güney Çin Denizi’nde barış ile istikrara ve milletlerarası hukukun yanı sıra memleketler arası münasebetler normlarına ziyan verdiğini kaydetti.
ABD’nin kelam konusu faaliyetinin, seyrüsefer hegemonyasıyla bölgede askerileşmesinin diğer bir su götürmez delili olduğunu lisana getiren Tien, gerçeklerin, Güney Çin Denizi’nde güvenlik riski oluşturanın ABD olduğunu gösterdiğini belirtti.
ABD’nin güdümlü roket yok edicisi “USS Benfold”un Güney Çin Denizi’nde Çin’in egemenlik tezinde bulunduğu bölgeye girmesine ait olarak Tien, “Şiddetle kınıyor ve kesin olarak karşı çıkıyoruz. ABD’yi bu biçim provokasyonlara derhal son vermeye ve askeri deniz ile hava faaliyetlerini tam manasıyla yönetim etmeye çağırıyoruz. Yoksa sonuçlarına katlanan ABD olur.” sözlerini kullandı.
Tien, Çin’in egemenliği ve Güney Çin Denizi’ndeki güvenlik, barış ile istikrarı kararlılıkla korumak için her vakit tetikte olduklarını vurguladı.
Güney Çin Denizi uyuşmazlığı
Çin, 1947’de yayımladığı haritayla egemenlik ihtilaflarının yaşandığı Güney Çin Denizi’nin yüzde 80’i üzerinde hak savında bulunurken, yer altı kaynakları açısından varlıklı bölgede, başta Filipinler olmak üzere ortalarında Vietnam, Brunei ve Malezya’nın da olduğu komşu ülkelerle egemenlik tartışmaları yaşıyor.
Pekin idaresinin Güney Çin Denizi’ndeki egemenlik savına dayanarak adalara üsler inşa etmesine, bölge ülkelerinin yanı sıra ABD karşı çıkıyor.
Milletlerarası kamuoyunda “Paracel” ve “Spratly” olarak bilinen takımadalar, Vietnam tarafından “Hoang Sa” ve “Truong Sa”, Çin tarafından ise “Şişa” ve “Nanşa Çündao” olarak isimlendiriliyor.
Lahey’deki Tahkim Mahkemesinden, Çin aleyhine karar
Filipinler, 2013’te Birleşmiş Milletler Daimi Tahkim Mahkemesine başvurarak Çin’in Güney Çin Denizi’ndeki ada ve adacıklarda hak sav etmesiyle ilgili dava sürecini başlatmıştı.
Hollanda’nın Lahey kentindeki mahkeme, 12 Temmuz 2016’da açıkladığı kararda, Çin’in, Filipinler’in egemenlik haklarını ihlal ettiğine ve yapay adalar inşa ederek Güney Çin Denizi’ndeki mercan kayalıklarına büyük ziyan verdiğine hükmetmişti. Kararda, Çin’in, Güney Çin Denizi sularında ve kaynaklarında tarihten gelen ayrıcalıklı bir denetime sahip olduğu tarafındaki argümanıyla ilgili rastgele delil bulunmadığı tabir edilmişti.
Güney Çin Denizi’nin tamamı üzerinde hak tez eden Pekin idaresi, mahkemeye sert reaksiyon göstererek kararı “mesnetsiz” olarak nitelemişti. Filipinler Eski Devlet Lideri, Çin ve Filipinler ortasındaki gerginliği yumuşatmak üzere Hong Kong’a gitmiş, Çin de bu ziyaretlerin akabinde Filipinler ile her türlü müzakereye hazır olduklarını açıklamıştı.
Dünyanın en kıymetli deniz güzergahlarından olan ve varlıklı hidrokarbon rezervlerinin bulunduğuna inanılan Güney Çin Denizi üzerinde Çin başta olmak üzere Filipinler, Vietnam, Malezya, Brunei ve Tayvan’ın hak tez etmesi nedeniyle bölgede uzun müddettir tansiyon yaşanıyor.
Bloomberg HT
