G-7 tepesinin birinci gününde İngiltere Başbakanı Boris Johnson’un Avrupa Birliği’ne (AB) karşı Kuzey İrlanda protokolüyle ilgili tehdidi öne çıktı.
Sky News kanalına konuşan Johnson, Brexit sonrası Kuzey İrlanda’ya yönelik ticaretin kuralları konusunda yaşanan uyuşmazlığın çözülmemesi durumunda tek taraflı adım atmaya imkan tanıyan 16. maddeyi uygulamaya almakta tereddüt etmeyeceklerini belirtti.
Johnson, “Unutmayın, AB protokolü uygulamamak için Ocak ayında 16. hususa başvurdu. Böylece AB’den Birleşik Krallık’a aşı ihracatını durdurabilirler. Bugün burada Birleşik Krallık’ın tek başına bir ülke olduğunu anlamamış gözüken birtakım dostlarımızla görüştüm. Bunu onlara bir sefer daha anlatmam gerekti” diye konuştu.
Tepe öncesi AB tehdit etmişti
İki taraf ortasında Kuzey İrlanda konusunda tansiyon son periyotta gitgide yükselmişti. Tepeden çabucak evvel kelam konusu uyuşmazlığı müzakere etmek için İngiltere Brexit Bakanı David Frost ve Avrupa Komitesi Lider Yardımcısı Maros Sefcovic Londra’da bir ortaya geldi.
Frost, muahedeye varmak için vaktin tükenmekte olduğu konusunda uyararak AB’yi Büyük Britanya’dan Kuzey İrlanda’ya giden malların denetiminde “sağduyulu” bir yaklaşım benimsemeye çağırdı.
Sefcovic ise İngiltere’nin tek taraflı olarak denetimleri ertelemeye karar vermesi halinde Brüksel’in “katı ve kararlı” halde hareket edeceğini belirtti.
Görüşmelerin akabinde yine açıklama yapan Frost, “açık ve dürüst” formda konuştuklarını fakat Kuzey İrlanda Protokolü’ne ait bir ilerleme kaydedilemediğini duyurdu.
Uyuşmazlık yaratan protokol
Brexit mutabakatının bir modülü olan Kuzey İrlanda Protokolü, Birleşik Krallık’ın kesimi olan Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ortasındaki ticareti düzenliyor.
Protokole nazaran Brexit’e karşın Kuzey İrlanda, AB’nin gümrük birliği kurallarına tabi olmaya devam ediyor. Birleşik Krallık’ın geri kalanıyla ticareti Kuzey İrlanda limanlarında gümrüğe tabi tutuluyor.
Katolik ayrılıkçılar ile İngiltere’yle birlik yanlısı Protestanlar ortasındaki savaşı sona erdiren Güzel Cuma Mutabakatı gereği, denetimlerin yapılabildiği fiziki bir kara hududu oluşturulamıyor. Bu yüzden denetimlerin lakin denizde yapılması kararlaştırılsa da uygulanmasında problemler yaşanıyor.
Protokolün ticarete ziyan verdiğini ve Kuzey İrlanda’nın Birleşik Krallık’taki pozisyonunu tehdit ettiğini savunan Protestanların protokole karşı mart ve nisan aylarında şovlarda otobüs ve araçlar ateşe verilmişti. Protestoların ayrıyeten Katoliklerle çatışmaları yine başlatmasından tasa edilmişti.
Bloomberg HT
