İstanbul Sanayi Odası (İSO) Idare Heyeti Lideri Erdal Bahçıvan, “Büyümenin suratı kadar sürdürülebilirliğine, niteliğine ve onun temel taşlarından biri olan finansal istikrara ihtimam göstermemiz gereken bir devirdeyiz.” sözlerini kullandı.
İSO’dan yapılan açıklamaya nazaran, İSO Meclisi ve İSO Meslek Komiteleri’nin (MESKOM) ağustos ayı ortak toplantısında yeni tip koronavirüs (Kovid-19) devrinde imalat sanayi bölümlerinin genel durumu ve geleceğine ait değerlendirmeler ele alındı.
Açılış konuşmasını İSO Idare Heyeti Lideri Erdal Bahçıvan’ın yaptığı görüntü konferans formülü ile gerçekleştirilen ortak toplantıda, İSO Meclis ve İSO MESKOM üyeleri de görüşlerini paylaştı. Hususla ilgili konuk konuşmacı olarak toplantıya katılan PwC Türkiye Lideri Haluk Yalçın ve Danışmanlık Hizmetleri Yöneticisi İdil Özdoğan da süreç hakkında İSO Meclis ve MESKOM üyelerini bilgilendirdi.
Açıklamada görüşlerine yer verilen İSO Idare Şurası Lideri Erdal Bahçıvan, son haftalarda açıklanan kimi dataların iktisadın koronavirüs şokunu atlattığı tarafında umut verdiğini belirterek, sürdürülebilir büyümeye ve finansal istikrara itina gösterilmesi gerektiğine işaret etti.
Bahçıvan, salgının birinci iki ayında kümülatif olarak yaklaşık yüzde 35 daralan takvim ve mevsim tesirlerinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin, mayıstaki yüzde 18’lik toparlanmanın akabinde haziranda da yüzde 17,6 büyüme kaydettiğini vurguladı.
Temmuz öncü göstergelerinin de faaliyet şartlarında iyileşmenin belirginleştiğini gösterdiğini bildiren Bahçıvan, şunları kaydetti:
“İSO Türkiye İmalat PMI 56,9 ile 9,5 yılın en yüksek düzeyine ulaşarak bu yılın ikinci yarısına epeyce güçlü bir başlangıca işaret etti. Sanayicilerimizin ihracat şartlarını ölçen İSO Türkiye İhracat İklimi Endeksi de 53’e yükselerek son 5 ayda birinci sefer 50 eşiğini aştı. Büyümenin olmazsa olmaz ögesi olan talep şartlarına da baktığımızda, araba ve konut başta olmak üzere ertelenmiş tüketim harcamalarının büyük bir ivme kazandığı görülüyor.
Bu gelişmede bankaların kredi kullandırmasını teşvik edici tedbirlerin ve elverişli faizlerin rolü tartışmasız çok büyük. Yaşanan izafî iyileşmeye paralel olarak, ekonomik inanç endekslerinde de genel bir toparlanma var. Ama bu güçlü göstergeler elbette ekonomimizin tüm sıkıntılarının üstesinden gelindiği manasını taşımıyor. En az büyümenin suratı kadar sürdürülebilirliğine, niteliğine ve onun temel taşlarından biri olan finansal istikrara ihtimam göstermemiz gereken bir devirdeyiz.”
– Merkez Bankaları destekleyici para siyasetlerini sürdürecek
Bahçıvan, gelişmelerin koronavirüsün bir müddet daha hayatın bir gerçeği olarak kalacağına ve iktisatta yüksek risk ve belirsizlik ortamının geniş bir vakte yayılacağına işaret ettiğini kaydetti.
Dünyada ikinci çeyrek gayrisafi yurt içi hasıla datalarına bakıldığında, Avro Bölgesi’nin yüzde 12, İngiltere’nin yüzde 20, Japonya’nın yüzde 28, ABD’nin de yüzde 33 üzere tarihi oranlarda küçüldüğüne şahit olduklarını hatırlatan Bahçıvan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Diğer yandan mayıs ve bilhassa haziran ayından itibaren dünya çapında salgına karşı uygulanan kısıtlamaların gevşetilmesiyle birlikte üçüncü çeyrekte olağanlaşma belirtileri gözleniyor. Global PMI endeksleri, temmuz ayında global imalat sanayi ve hizmet dallarının 6 aylık daralma sürecinin akabinde yavaş da olsa büyüme eğilimine dönebildiğine işaret etti. Kovid-19 kaynaklı global ekonomik krizle çabadaki son gelişmelere baktığımızda ise krizin başlangıcından bu yana tüm kaynaklarıyla sürece müdahale eden büyük merkez bankalarının daha uzun bir mühlet destekleyici para siyaseti duruşlarını sürdüreceği anlaşılıyor.
Geçtiğimiz ay Avrupa Birliği tarafından 750 milyar avroluk kurtarma paketi ve 7 yıllık bütçe üzerinde varılan uzlaşma, birtakım eksikleriyle eleştirilmesine karşın güvensizliğin hafiflemesi açısından değerli bir gelişme oldu. Başkanlık seçimlerine yanlışsız ilerleyen ve salgının suratında bir azalma belirtisi görülmeyen ABD’de ise Kongre’nin benzeri bir ek dayanak paketi üzerinde anlaşıp anlaşamayacağı hala değerli bir soru işareti.”
– “Pandemi sonrası uygulanması gerekecek konsolidasyonun da boyutu artıyor”
Bahçıvan, son haftalarda birçok ülkede koronavirüs grafiğinin tekrar istikametini üste çevirdiğini de belirterek, birtakım ülkelerde virüsün yayılımındaki ivmelenme nedeniyle kısıtlayıcı önlemlerin tekrar alındığına dair haberlerin kış aylarına ait karamsarlığı pekiştirdiğine dikkati çekti.
Salgının orta ve uzun vadeli tesirlerini hala tam olarak yaşanılmadığını ve hatta kimilerinin hala öngörülemediğini aktaran Bahçıvan, şunları kaydetti:
“Yılın ortalarından itibaren global iktisat tablosunda gözlenen iyileşmenin sürdürülebilir olmasının önünde mümkün maniler var. Örneğin, koronavirüsün yol açtığı ekonomik hasarı onarmak için uygulanan ‘ultra gevşek’ para ve maliye siyasetleri nedeniyle, önümüzdeki devirde bütçe istikrarları, fiyat istikrarı ve finansal istikrar alanlarında da önemli riskler olabilecek. Çünkü pandeminin tesirleri sürdükçe, merkez bankalarının geniş çaplı para enjeksiyonları, hükümetlerin ise yüksek bütçe açığı verme muhtaçlığı devam ediyor ve pandemi sonrası uygulanması gerekecek konsolidasyonun da boyutu artıyor.
Üstelik salgın öncesinde de epeyce sıcak olan jeopolitik, ticari ve stratejik tansiyonlar de yeni devirde artarak devam ediyor. Tedarik zincirlerinde Çin’e bağımlılığı azaltmaya yönelik teşebbüsler, yaklaşan ABD seçimleri, kimi ülkelerde artan toplumsal huzursuzluklar, Akdeniz’de yükselen tansiyon, Belarus’taki gelişmelerle yine ısınan Doğu Avrupa, Beyrut’taki patlamanın akabinde Orta Doğu’daki yeni konumlanmalar ve gibisi birçok faktör, geleceğin daha da meçhul görünmesine yol açıyor.”
Bloomberg HT
