Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, “Mısır, bölgesel hususlarda müspet bir gündemle hareket etme iradesi ortaya koyarsa Türkiye bunu karşılıksız bırakmaz. Libya, Filistin, Doğu Akdeniz konusunda ve öbür sıkıntılarda birlikte hareket etme tabanı oluşursa Türkiye buna lakin olumlu bakar.” dedi.
Kalın, özel bir TV kanalında katıldığı yayında gündeme ait açıklamalarda bulundu, soruları yanıtladı.
“Azerbaycan-Ermenistan çatışmasının” sorulduğu Kalın, güney Kafkaslarda bir güç çabasının olduğunu söyledi.
Türkiye’nin Azerbaycan ile çok özel bir münasebetinin bulunduğunu belirten Kalın, Türkiye’de iktidarından muhalefetine, milliyetçi partisinden toplumsal demokratına kadar bütün kesitlerin Azerbaycan’ı desteklediğini vurguladı.
Kalın, son günlerde bilhassa Batı medyasında, Ermeni lobisinin de tesiriyle “Türkiye buraya müdahale ettiği için sorun çözülemiyor, ateşkes yapılamıyor” üzere bir propaganda yapıldığına dikkati çekerek, “Bu çok anlamsız bir tartışma. Azerbaycan’a bir şey dokunduğunda bu Türkiye’ye dokunmuştur. Türkiye burada reaksiyon verir.” dedi.
Türkiye’nin bölgede diplomatik tahlilden yana olduğunu vurgulayan Kalın, Ermeni işgalinin sona erdirilmesinin kıymetine işaret etti.
Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğunu tabir eden Kalın, “Tartışmalı bir bölgeden bahsetmiyoruz biz. Bu, memleketler arası hukuka nazaran de tarihi olarak da işgal edilmiş topraklar. Nasıl İsrail, Filistin topraklarını işgal ettiyse ve bunun tartışılabilir hiçbir tarafı yoksa. Filistin toprakları İsrail’in işgali altındadır. Ne vakitten beri? 1967.” diye konuştu.
Kalın, Minsk Kümesi önü sonu aşikâr, çerçevesi tespit edilmiş, tarihleri konmuş bir hareket planı ortaya koymadan, Azerbaycan-Ermenistan ortasındaki çatışmayı sonlandırmanın mümkün olmayacağına işaret etti.
“Türkiye’nin değerli bir rolü var”
“Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ‘Türkiye de Minsk Kümesi’nin üyesi. Türkiye neden eş liderlerden biri olmasın?’ dedi. Bu bahiste ne diyorsunuz?” sorusu üzerine Kalın, “Son derece gerçek bir şey söylüyor Sayın Aliyev. Zira burada sorunu çözme odaklı Türkiye’nin oynayabileceği çok değerli bir rol var.” cevabını verdi.
Kalın, 30 yıllık Minsk Kümesi’nin yaşanan sıkıntıya tahlil üretememesi dikkate alındığında, yeni bir sistem üzerinde düşünmenin, konuşmanın vaktinin geldiğinin görüldüğünü söyledi.
“Ermenistan da Yunanistan da kendi potansiyelleri ve güçleri dışında, birileri tarafından birtakım oyunların içerisinde kullanılan ülkeler olarak duruyor. Türkiye milletlerarası bağlarda bunları lisana getirebiliyor mu? ‘Biz, bu oyunun farkındayız’ diyebiliyor muyuz?” sorusuna Kalın, “Her seferinde, her mecrada, ortamda Cumhurbaşkanımız bunu en üst seviyede lisana getiriyor. O, kelamını de sakınmaz. Muhataplarına bu bahisleri çok açık, seçik, net, hatta vakit zaman çok çarpıcı, sarsıcı bir halde söz etmekten asla çekinmez.” karşılığını verdi.
Kalın, Türkiye’de, HDP dışında bütün siyasi partilerin Azerbaycan ve Doğu Akdeniz bahislerinde bir mutabakat halinde olduğunu belirterek, HDP’nin bu tutumuyla siyasetine bir katkı sağlamadığına işaret etti.
“Diplomasinin yolu açık”
Kalın, “Doğu Akdeniz’de bundan sonra ne olacak? Yunanistan-Türkiye masasından nasıl bir sonuç çıktı? Diplomasi tıkandı mı?” sorusunu, “Diplomasi tıkanmadı, diplomasinin yolu açık.” diye yanıtladı.
Yunanistan’ın taleplerinin haksız olduğunu Avrupa’nın da bildiğini tabir eden Kalın, bunun üzerinden bir siyasi tansiyon yaratarak Türkiye’yi köşeye sıkıştırmaya çalışanların beyhude bir efor içinde olduğunu vurguladı.
“Oruç Reis’in yine Akdeniz’e açılması tansiyonun artacağı manasına gelir mi?” sorusuna Kalın, “Onlar açısından tansiyonu tırmandıran bir ögeye dönüştürecekler, tansiyonu tırmandırmaya çalışacaklar. Burası esasen Sevilla haritası denilen bir harita. Hiçbir tüzel geçerliliği yok. Oruç Reis’in yaptığı arama tarama çalışmaları bize yakın olan kıta sahanlığı bölgesinde olduğuna nazaran buna itiraz etmelerini gerektiren bir durum yok.” karşılığını verdi.
“Mısır, kıymetli bir ülke”
“Doğu Akdeniz’de Mısır üzere bölgesel aktörlerle daha evvelki tansiyona karşın Türkiye’nin bir yakınlaşması kelam konusu olur mu?” sorusu üzerine Kalın, şunları kaydetti:
“Mısır, bölgenin, Arap dünyasının değerli ülkelerinden birisi. Doğal ki Sisi’nin oraya iktidara gelme biçimi, orada yapılan darbe, öldürülen beşerler, Rabia Meydanı’nda yaşananlar, daha sonraki siyasi tutuklamalar, Mursi’nin hayatını kaybetmesini yok saymamız mümkün değil. Buna karşın Mısır, bölgesel mevzularda müspet bir gündemle hareket etme iradesi ortaya koyarsa Türkiye bunu karşılıksız bırakmaz. Libya, Filistin, Doğu Akdeniz konusunda ve öbür sorunlarda birlikte hareket etme tabanı oluşursa Türkiye buna lakin olumlu bakar, buna olumlu katkı sağlar.”
“Türkiye buradaki kazanımları koruma eder”
Libya Başbakanı Fayiz es-Serrac’ın istifasından sonra Türkiye’nin Libya’da güç kaybedip etmeyeceği sorulan Kalın, Libya’da aşiret siyasetinin tesirli olduğunu ve güçlü aktörlerin devreye girip devir periyot hadiselerin seyrini değiştirebildiğini söyledi.
Türkiye’nin Libya’da kazanımlarına devam edeceğini vurgulayan Kalın, “Çünkü biz Libya’nın yasal hükümeti ile çalıştık. Bu mutabakatları resmi ve şeffaf bir formda yaptık. Bunlar orada hükümet nezdinde onaylandı ve Birleşmiş Milletler’de de tescil edildi. Münasebetiyle yeni hükümet, yeni yapı, yeni aktörler devreye girdiğinde de Türkiye buradaki kazanımları koruma eder.” dedi.
Bölgesel istikrarın ulusal çıkarlar için vazgeçilmez olduğunu vurgulayan Kalın, şöyle devam etti:
“O yüzden Türkiye, Libya’ya ilgi duyuyor, Libya’da olup bitene ilgisiz kalamıyor. O yüzden Irak’ta, Suriye’de, Lübnan’da, Filistin’de, Güney Kafkasya’da, Azerbaycan’da, Balkanlar’da, yaşananlara olup bitene Türkiye’nin ilgisiz kalması mümkün değil. Bu maceracılık, Yeni Osmanlıcılık değildir. Biz imparatorluklar devrinin sona erdiğini biliyoruz. Diğerleri birtakım emperyal hayaller içerisinde olabilir ismi imparatorluk olmayan lakin emperyal ve emperyalist siyasetler izleyen ülkelerin kurduğu bir global sistemin içinde yaşıyoruz. Bunun da farkındayız ancak şayet ben kendi topraklarımın, kendi vatandaşımın güvenliğini temin edeceksem biliyorum ki bunu lakin bölgesel bir barış ve istikrar ortamını da yapabilirim. O yüzden Irak’ta, Suriye’de olup biten beni direkt ilgilendirir. Hiç kimse Türkiye’ye ‘Senin ne işin var Lübnan’da, Irak’ta, Libya’da. Ne yapıyorsunuz? Bu Batı ittifakına, ana parametrelerine uymuyor. NATO üyesi bir ülke olarak niçin Türkiye buralarda?’ dediğinde ben de diyorum ki hem Fransa Lübnan’a müdahale edince sorun olmuyor. ABD neredeyse dünyadaki her sıkıntıya müdahale edince sorun olmuyor. İngiltere şu kadar bölgeye, ülkeye, krize müdahale ettiği vakit sorun olmuyor. Bunlar global dış siyaset vizyonunun doğal sonuçları oluyor ancak Türkiye buralara yapan bir müdahalede bulunduğunda ‘Hah işte yeni Osmanlıcılık.’ deniliyor.”
DEAŞ ile çaba
Türkiye’nin, Suriye’de terör örgütü DEAŞ’a karşı en ağır çabayı veren ülke olduğunu anımsatan İbrahim Kalın, Suriye’de 3 bine yakın DEAŞ’lının etkisiz hale getirildiğini, Türkiye’de yüzlerce DEAŞ militanı, mensubu, sempatizanı ve iltisaklı şahsının ya mahpusa atıldığını yada hudut dışı edildiğini söyledi.
Bu uğraşa karşın bilhassa Suriye’de siyaset noktasında Amerika ve Batı ile ayrışılan günlerde “Türkiye, El-Kaide’ye takviye oluyor, DEAŞ’a göz yumuyor ve DEAŞ’tan Petrol satın alıyor” üzere bir propaganda furyası başlatıldığını hatırlatan Kalın, “Hiçbirisinin bir temeli yoktu, bir tane örnek, bir tane fatura, bir tane fotoğraf ortaya koyamadılar ancak bu türlü bir algı yarattılar. Bunun sonucu ne oldu? Bir baktık ki ABD, DEAŞ ile uğraşta en tesirli aktör olarak PYD ve YPG’yi tespit etmiş, çalışmaya başlamış. Amerikalı muhataplarım, ‘DEAŞ’a karşı en tesirli bunlar çaba ettiler’ dedi. ABD, bu kadar silah yardımını, bu kadar finansal dayanağı, bu kadar siyasi dayanağı, eğitimi ve propagandayı öbür bir kümeye verseydi onlar da DEAŞ’a karşı en tesirli küme olurlardı.” tabirlerini kullandı.
“Üzerinize düşeni yapın”
Türkiye’nin ABD’deki başkanlık seçimleri hakkında görüşü sorulan Kalın, şunları kaydetti:
“Karar Amerikan seçmeni verecek, kimi iktidara getirirse biz de Türkiye olarak onunla çalışmaya devam edeceğiz. Amerika ile bağlantılarımızı stratejik temeli eskiye dayanıyor, NATO ittifakına katılmamıza kadar geri götürebiliriz lakin stratejik iştirak dediğimiz vakit son bilhassa 7-8 yıldır öne çıkan iki tane temel sorunumuz var. ABD’nin PYD ve YPG’ye dolaylı olarak Suriye’deki PKK’ya dolaylı verdiği dayanak, ikincisi de FETÖ konusunda şu ana kadar Türkiye tatmin edici hiçbir adım atmamış olması. Bu iki husus Türkiye için ulusal güvenlik problemidir. Bunlar, Türkiye’nin birliğine, beraberliğine, demokrasisine direkt kast etmiş hareketlerdir. Rastgele bir marjinal bir problemden, küçük bir sorundan bahsetmiyoruz. Bunlar bizim için hayati derecede kıymetli olan ulusal güvenlik problemleridir. Hangi iktidar gelirse gelsin, Obama devrinde de biz bunun hengamesini verdik, Trump devrinde de verdik. 3 Kasım’da kim iktidara gelirse Biden ya da Trump mı? Onlarla da bu çabayı vermeye devam edeceğiz. Bizim için kimin iktidarda olduğundan daha değerlisi bu iki temel hususta Amerikan idaresinin nasıl hal alacağı, nasıl adım atacağıdır. Ekonomik, güvenlik, güç, iş birliği üzere başka hususlar da olağan ki değerli. Orada yaşayan vatandaşlarımız var, tamam bu bahislerde da çalışalım. PKK, PYD, YPG ve FETÖ üzere ulusal güvenlik sıkıntılarını çözmeden bizim ABD ile sağlıklı bir münasebet geliştirmemiz, stratejik iştirakin gereği bir bağ geliştirmemiz mümkün olmayacaktır. Hem mevcut idareye hem de yeni gelecek idareye davetimiz onlardan beklentimiz bu iki temel hususta üzerinize düşeni yapın.”
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ülkesinde kaybettiği irtifayı bölgesel ve milletlerarası alanlarda güç projeksiyonu yaparak telafi etmeye çalışan bir başkan olduğunu belirten Kalın, “Zihnindeki bölgesel nizama itiraz eden en değerli ülke Türkiye olduğu için Suriye’de, Libya’da, Filistin’de, Lübnan’da, Doğu Akdeniz’de ve başka yerlerde gaye olarak daima Türkiye’yi görüyor kendince lakin bana sorarsanız kendi sikletinin üzerinde yumruk sallayan bir boksör konumda düşüyor her seferinde Tayyip Erdoğan’ın karşısına çıktığında.” tabirlerini kullandı.
Macron’un Erdoğan ile görüşmelerinde, Türkiye tersi bir tonda konuşup konuşmadığı sorulan İbrahim Kalın, “Tayyip Erdoğan’a bu tonda konuşabileceğini düşünüyor musunuz? Olağan ki görüş ayrılığımızın olduğu sorunlar var Suriye, Libya ve Karabağ sorunu üzere. O kendince tezlerini lisana getiriyor, Cumhurbaşkanımız da alışılmış ki gerekli yanıtları. Bu tonda değil ancak buna yeltendiği yerlere de bir iki kere tansiyonun bir anda çok tırmandığını ve gerekli iletileri aldığını şahsen gördüm, biliyorum.” dedi.
“Çok iyi bir imtihan verdik”
Salgın sürecinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve yakın grubunun Huber Köşkü’nde 70 günlük bir süreç yaşadığını aktaran Kalın, “Hamd olsun orada Cumhurbaşkanımız çok iyi korundu, kendisi de kurallara çok iyi riayet etti. Dışarı çıkmadık, dışarıdan konuk almadık, çok ender bir iki istisna dışında. Dışarıdan gelenler test edildi, maske taktı.” dedi.
Bu devirde 70 gün bir yerde, bir yerde olmanın kolay bir şey olmadığını söz eden Kalın, Cumhurbaşkanlığı sıhhat takımının de “bir devlet lideri nasıl korunur” noktasında iyi bir imtihan verdiğini vurgulayarak, “Allah nazardan saklasın çok iyi bir imtihan verdik. İşte gördünüz birçok devlet lideri, bakanları yakalandılar. Yani bunun latifesi yok.” değerlendirmesinde bulundu.
Cumhurbaşkanlığı takımına her gün Kovid-19 testi yapılıyor
Külliye’de Cumhurbaşkanlığı takımına her gün Kovid-19 testi yapıldığını belirten Kalın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a da daha uzun aralıklarda test yapıldığını söz ederek, bu süreçte kalabalıklara girmediklerini, birçok program ve yurt dışı seyahatlerini de iptal ettiklerini aktardı.
Son devirde cemaatlere ait kimi telaşların hatırlatılması üzerine Kalın, “Ortada somut bir bilgi varsa biz bunu ciddiye alırız, almak zorundayız.” tabirlerini kullandı.
Fetullahçı Terör Örgütü’ne (FETÖ) dikkati çeken Kalın, “Biz artık cemaatiz diye yola çıkan bir yapılanmanın nasıl bir terör örgütü haline geldiğini gördük.” diyen Kalın, kelamlarına şöyle devam etti:
“Bir hadis var ‘Bir Müslüman birebir yerden iki kere sokulmaz’ diye. Yani yılan iki kere sokuyorsa artık orda siz aslında denetimi kaybetmişsiniz demektir. Buradan alınan dersler var. Ancak bir tarafta doğal ki devlet bu cins cemaattir, tarikattır, siyasal örgütlenmedir, ideolojik kümedir, şudur budur, bunların hiçbir vakit kendi iktidar alanlarını yaşayabilecekleri bir yer olamaz, olmamalıdır. Devlet tarifi gereği bunların üzerindedir, olmak zorundadır. Ancak geçmişe hakikat baktığınızda devleti bu biçimde ele geçirmeye çalışan çok farklı kümeler daima olmuştur. Bunları da yalnızca dini cemaat ve tarikat diye kodlamak da çok yanlış, farklı ideolojik kümeler da olmuştur.”
Dini cemaatlerin toplumun bir gerçeği olduğunu, kendi sonları içerisinde toplumun ortak menfaatine hizmet ettikleri surece yasal sonlar çerçevesinde faaliyet göstermelerinden daha doğal bir şey olamayacağını söz eden Kalın, “Onları ne olduğundan daha toz pembe, ne de olduğundan daha makus, daha dehşetli göstermek yanlışsız bir şey olmaz, onlara haksızlık olur. Bu türlü bir külli karar vermek de yanlış olur. Yani bütün cemaatler şöyle, bütün tarikatlar bu türlü üzere bir karar vermek de gerçek olmaz.” tabirlerini kullandı.
Somut, datalara dayalı, tehdit teşkil eden bir durum varsa ona derhal müdahale edeceklerini vurgulayan Kalın, bir diğer soru üzerine Atatürk’e yönelik toplumsal medyada yer alan kimi ağır hakaretlere ait de “Atatürk’ü Muhafaza Kanunu var, bu türlü bir hücum veya hakaret kelam konusu olduğunda natürel ki hukukun derhal harekete geçmesi gerekir, savcıların. Kanun var yani bununla ilgili, kamu davası açmak aslında onların sorumluluğu, onların yükümlülüğü yani.” diye konuştu.
AA
Bloomberg HT
