Birleşmiş Milletler (BM) Besin ve Tarım Örgütü’nün (FAO) yayınladığı son rapora nazaran, global besin fiyatları genel olarak daha güçlü talep ve daha zayıf ABD dolarının tesiriyle Ağustos ayında da artarak peş peşe üçüncü ayda yükseliş kaydetti.
En çok süreç gören besin eserlerinin memleketler arası fiyatlarını izleyen FAO Besin Fiyat Endeksi, Ağustos ayında ortalama 96.1 puanla bir evvelki aya nazaran yüzde 2 artarak Şubat 2020’den bu yana en yüksek düzeyine ulaştı.
Yemlik tahılların yükselişine öncülük ettiği FAO Tahıl Fiyat Endeksi, Temmuz ayına nazaran yüzde 1.9 artarak Ağustos 2019’daki pahasının ortalama yüzde 7 üzerine çıktı.
Yüzde 8.6 artan sorgum fiyatları, Çin’in güçlü ithalat talebinin takviyesiyle bir yıl evvelki düzeyinin yüzde 33.4 üstüne çıktı.
Iowa’daki eser hasarlarının arzı etkileyebileceği telaşlarıyla, mısır fiyatları yüzde 2.2 artarken, memleketler arası pirinç fiyatları da mevsimsel olarak kısıtlı erişilebilirlik ve Afrika’nın artan talebinin dayanağıyla yükseldi.
FAO Şeker Fiyatı Endeksi, Avrupa Birliği’ndeki ve dünyanın en büyük ikinci şeker ihracatçısı Tayland’daki olumsuz hava şartları nedeniyle azalan üretim beklentilerini ve Çin’in güçlü ithalat talebini yansıtarak yüzde 6.7 artış kaydetti.
FAO Bitkisel Yağ Fiyat Endeksi, başta palm yağ olmak üzere, soya, ayçiçek ve kolza yağlarındaki fiyat artışları nedeniyle yüzde 5.9 arttı. Bu hareketler temel olarak, güçlü global ithalat talebi karşısında önde gelen palm yağ üreticisi ülkelerdeki muhtemel üretim sakinliklerinin tesirini yansıtıyor.
FAO Süt Eserleri Fiyat Endeksi, Temmuz’dan bu yana neredeyse hiç değişmedi. Büyük Okyanusya Bölgesindeki bol ölçüde mevsimlik ihracat imkanı beklentileriyle peynir ve tam yağlı süt tozu fiyatları artarken, Ağustos’taki sıcak hava dalgasının akabinde süt üretiminin azalmasıyla ihracat imkanlarının daraldığı Avrupa’da tereyağı fiyatları yükseldi.
FAO Et Fiyat Endeksi de Ağustos 2019’dan bu yana yüzde 8.9 düşmesine karşın, sığır, kümes hayvanları ve küçükbaş hayvan etlerine yönelik azalan talebin, Çin’in domuz eti ithali için artan talebiyle dengelenmesinin tesiriyle Temmuz’dan bu yana neredeyse hiç değişmedi.
GÜNCELLENMİŞ TAHIL GÖRÜNÜMÜ
FAO, ayrıyeten, büyük ölçüde Amerika Birleşik Devletleri’ndeki daha düşük mısır üretimi nedeniyle, 2020’deki dünya besin üretimi iddialarını Temmuz projeksiyonundan 25 milyon ton azaltarak düşürdü.
Fakat, bu azaltmaya karşın, 2019 üretiminin 58 milyon ton fazlasına tekabül eden bu sonuç tüm vakitlerin en yüksek düzeyini temsil edecek.
Arjantin ve Brezilya için rekor seviyede mısır hasadı kestirimi yapılırken, sorgum üretiminin de geçen yıla nazaran yüzde 6 artması bekleniyor. Ayrıyeten, 2020 yılında dünya ölçeğinde pirinç üretiminin 509 milyon tonla yeni bir rekora ulaşması bekleniyor.
FAO’nun yayınladığı Tahıl Arz ve Talep Özeti’ne nazaran, FAO’nun 2020/21’de dünya besin kullanımı için yeni varsayımı, yıllık bazda yüzde 2 artışla 2 milyar 764 milyon ton olarak öngörüldü.
Global tahıl stoklarının 2021 döneminin sonunda yüzde 1,7 artarak 895,5 milyon tona çıkması, bunun dünya tahıl stoklarının kullanım oranını yüzde 31,8’e dönüştürmesi ve Temmuz ayına kıyasla biraz daha düşük lakin tekrar de tarihi açıdan görece yüksek olması bekleniyor.
Beklenen daha büyük pirinç ve iri taneli tahıl sevkiyatları ile canlanan 2020/21 yıllarında dünya tahıl ticareti şu anda 441,4 milyon tona sabitlendi ve 2019/20 düzeyinin yüzde 1,6 üzerinde.
İrfan Donat
Bloomberg HT Tarım Editörü
Bloomberg HT
