Erol Oytun Ercan
Bloomberg HT’ye ülkenin ekonomik durumunu pahalandıran DEİK Lübnan İş Kurulu lideri Abdülkadir Akkuş ise iktisadın yine onarılması için milletlerarası finans kuruluşlarına gereksinimin göz arkası edilemez olduğunun altını çizdi.
Bunun yanında Lübnan’da bankadaki Döviz mevduatlarına ulaşılamadığını belirten Akkuş, banka blokeli çeklerin piyasada bedellerinin %50-60 altında bozdurulabildiğini söyledi.
“Bankalardaki döviz ya da dolar mevduatlarına ulaşamıyorsun, banka blokeli çekler ile ticaret yapılıyor” diyen Akkuş, “Bu çekleri özgür piyasada bozdurmaya kalktığında pahasının %50-60 aşağısında bozuyorlar. 100 bin dolarlık çek bozdurmak istersen alacağın para 35-40 bin dolar civarı oluyor” diye ekledi.
Son bir ayda neler oldu?
Koronavirüs salgını devam ederken liman ambarında depolanan kimyasalların patlaması sonrasında halihazırda mali sıkıntılarla boğuşan Lübnan iktisadı derin bir yara daha almış oldu. Milletlerarası Finans Enstitüsünün (IIF) yayınladığı rapora nazaran ülkede meydana gelen hasar 7 milyar dolar civarında ve gayri safi yurt içi hasılanın %14’üne tekabül ediyor. Patlamayla birlikte ülkedeki ithalatın %75’inin gerçekleştiği Beyrut Limanı da büsbütün kullanılmaz hale geldi.
Hükümetin istifasını açıklamasıyla birlikte IMF ve Dünya Bankasının ülkeye finansal olarak yardım edeceği tarafındaki beklentiler de güçlenmişti. Ülkedeki siyasal sınıf ve sistemin yıllardır gerekli ıslahatları yerine getirememesinden ötürü milletlerarası finans kuruluşları mali yardım konusunda temkinli davranıyorlardı.
Mustafa Adib’in 31 Ağustos’ta Başbakan atanması da ülkeye yapılacak bir finansal dayanak ihtimalini güçlendirmiş gözüküyor. Başbakan olarak gerçekleştirdiği birinci konuşmasında yeni hükümeti bir an evvel kurup, temel ıslahatları IMF ile koordineli bir biçimde gerçekleştirme kelamı veren Adib parlamentodaki çoğunluğun takviyesini de gerisine almış durumda.
“Eğer siyasetçileriniz tekrardan başarısız olursa Lübnan’ın yardımına gelmeyeceğiz”
Hükümet değişikliğini ve ekonomiyi Bloomberg HT’ye pahalandıran JHC finansal piyasalar danışmanı Jihad el Hokayem, Başbakan Adib’in lokal ve makul bir milletlerarası dayanağı ardında toplayabildiğini yalnızca 2019 ekim protestolarını destekleyen küçük bir kümenin Adib’i çok fazla desteklemiyor gözüktüğünü belirtti.
1 Eylül’de Lübnan’da bir basın toplantısında konuşan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise farklı partileri Başbakan Adib’e dayanak vermeye ikna ederek hükümetin bir an evvel kurulması ve ıslahatların kademeli olarak yapılması için davette bulundu. Hükümetin iki hafta içerisinde kurulup, 6-8 hafta içerisinde de ıslahatları tamamlaması bekleniyor.
“Lübnan’a açık çek verilmedi” diyen Macron, “Eğer siyasetçileriniz tekrardan başarısız olursa Lübnan’ın yardımına gelmeyeceğiz” diye ekledi. Mümkün bir yolsuzluk durumundaysa Avrupa Birliği tarafından güdümlü yaptırımların uygulanabileceğini belirten Macron, bunların şu anda gündemde olmadığını zira “ortak bir inanç ve muahede sürecinde” olduklarına değindi.
“Lübnan’da işsizlik %60’ın üzerine çıkabilir”
“Eğer bu türlü giderse işsizliğin %60’ın üzerine çıkmasını ve GDP’nin 2020 yılı için %45’e yakın düşmesini bekliyorum” diyen Jihad el Hokayem, şu anda ülkenin en değerli dört dal olan turizm, sıhhat, eğitim ve bankacılık dalının düşüşün ortasında olduğunu belirtti.
Hokayem kısa ve orta vadede ülkenin sürdürülebilir ve kapsayıcı bir ekonomik büyüme yakalayabilmesi için özgür ve ahlaklı gençlerin memleketler arası toplum tarafından desteklenmesi gerektiğini vurguladı
IIF’in yayınladığı Lübnan ekonomik görünüm raporundaysa toparlanmayla ilgili iki ana senaryo çizilmişti.
Lübnan için iki senaryodan hangisi?
“A” senaryosu olarak ülkenin kararlı ekonomik ve siyasi ıslahatlar yapıp, IMF siyasetlerini uyguladığı takdirde 2021 yılından sonra %4.5-6.5 bandında büyüme sayıları yakalayabileceği belirtiliyor.
“B” senaryosunda ise siyasi ve ekonomik ıslahatların yapılmadığı ve IMF siyasetlerinin uygulanmadığı bir fotoğraf çiziliyor. Bu durumdaysa ekonomik büyümenin anca 2023 yılından itibaren müspete geçebileceği ve bu durumda bile %1.2-1.7 bandında seyredeceği öngörülüyor.
Macron’un hükümetin kurulması ve ıslahatların biran evvel yapılması için baskıları sonuç verirse, bu sürecin sonunda büyük ihtimalle IMF ile bir muahede yapılacaktır. Ama ülkenin siyasi dinamiklerinin hükümetin işlemesine ve ıslahatların yapılmasına ne kadar müsaade vereceği, verse de kazanımlar ne kadar korunabileceği asıl merak konusu
Bloomberg HT
