Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, Avrupa Birliği’nde (AB) yürürlüğe konulmak istenen hukukun üstünlüğü sisteminin, AB’nin dağılmasına bile neden olabileceğini söyledi.
Resmi ziyaret kapsamında Budapeşte’de bulunan Morawiecki, Macaristan Başbakanı Viktor Orban ile ortak basın toplantısı düzenledi.
AB’nin toplam 1,8 trilyon avroluk bütçesi ve yeni tip koronavirüsün (Kovid-19) ekonomik sonuçlarına karşı hazırlanan kurtarma programına değinen Morawiecki, bu programın hukukun üstünlüğü düzeneğine bağlanmak istemesinden ötürü veto hakkını kullanmaya devam edeceklerini belirtti.
Morawiecki, “Bu, makûs bir tahlil ve tüm AB için tehlikeli. Hukukumuzda, ikincil derecedeki hukuk, temel hukuku atlatamaz. Bu türlü bir şey hukuk sistemimizde yok ve Avrupa’da ikincil hukukun temel mutabakatların üstünde yer alması kelam konusu bile olamaz.” sözünü kullandı.
Ülkesinin veto ile hem kendi egemenliğini hem de AB Anayasasını koruduğunu savunan Morawiecki, “Tamamen yeni, keyfi ve siyasi kararla motive edilen hukukun üstünlüğü sistemi, AB’nin dağılmasına bile neden olabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Morawiecki, üye ülkelerin temmuzda mutabakata vardığını fakat daha sonra bu mutabakatın değiştirildiğini öne sürerek, bugün ülkesinin ve Macaristan’ın gayede olduğunu fakat yarın öbür ülkelerin de maksada konulabileceğini kaydetti.
“Teklif, Macaristan için kabul edilemez”
Macaristan Başbakanı Viktor Orban ise hukukun üstünlüğü sisteminin aciliyeti olan ekonomik problemlere bağlanmasının sorumsuzluk olduğunu ve bundan kaçınılması gerektiğini söyledi.
Her iki Başbakanın da ortak deklarasyona imza attığını aktaran Orban, ülkesinin, Polonya’nın kabul etmeyeceği bir teklife takviye vermeyeceğini kaydetti.
Orban, temmuzdan bugüne kadar AB üye ülkelerinin mutabakata varamadığına ve halihazırdaki teklifin kendileri için kabul edilemez olduğuna dikkat çekerek, “Şu an masadaki AB’nin hem ekonomik çıkarlarını hem ekonomik kriz idaresini hem de hukukun üstünlüğünü birlikte çözmeyi hedefleyen teklif, Macaristan için kabul edilemez.” diye konuştu.
AB’deki büyük ülkelerin ve medyanın, Macaristan’ın vetosunu hakikat değilmiş üzere gösterdiğini ve bu yolla baskı uyguladığını sav eden Orban, bunun hem hukuksal hakları olduğunu hem de ülkesinin çıkarlarını koruğunu söz etti.
AB ile Macaristan ve Polonya ortasındaki “veto krizi” süreci
AB üyesi 27 ülkenin başkanları, temmuzda yaptıkları 4 gün süren tepede, salgının ekonomik sonuçlarıyla gayret için hazırlanan kurtarma programı ve AB’nin 2021-2027’deki bütçesini içeren yaklaşık 1,8 trilyon avroluk pakette uzlaşı sağlamıştı.
AB’nin uzun devir bütçesinin, yürürlüğe girmesi için Avrupa Parlamentosu (AP) tarafından onaylanması gerekiyordu. Bu nedenle AB Kurulu ve AP ortasında bütçe müzakereleri yapılıyordu.
AP, bilhassa bütçede iklim muhafaza, dijitalleşme, sıhhat, gençlik, eğitim, araştırma ve göç alanlarına daha fazla kaynak ayrılmasını, bütçedeki öz kaynakların artırılmasını ve AB fonlarının hukukun üstünlüğü prensibine bağlanmasını talep etmişti.
Geçen günlerde AP ile AB Kurulu Devir Lideri Almanya, Birlik fonlarının hukukun üstünlüğü şartına bağlanması konusunda ve birtakım programlara ek kaynak sağlanmasında siyasi uzlaşı sağlamıştı.
Uzlaşıya nazaran, hukukun üstünlüğü konusunda eksikleri olan bir AB üyesi ülkenin fonları kesintiye uğrayabilir. Bu kesinti için AB Kurulunda, üye ülkelerin yüzde 55’ini ve Birlik toplam nüfusunun yüzde 65’ini temsil eden nitelikli çoğunluk sağlanması gerekiyor.
Birliğin, 2021-2027 bütçesini ve ekonomik kurtarma programını 16 Nisan’da Brüksel’de görüşen AB üyesi ülkelerin büyükelçileri, Macaristan ve Polonya’nın çekinceleri yüzünden oy birliği sağlayamamıştı.
Bloomberg HT
