Dünyada aşılamalar konusunda adil dağıtım konusunda tartışmalar devam ederken Koç Holding İdare Konseyi Lideri Ömer Koç’tan da aşı milliyetçiliği uyarısı geldi.
Koç Holding 34. Üst Seviye Yöneticiler Toplantısı (ÜDYT) aralık ayının son haftasında yapıldı ve program kapsamındaki konuşmalar Koç Holding’in kurumsal mecmuası Bizden Haberler’de yayımlandı. Pandemi nedeniyle değerli ölçüde online iştirakle yapılan ve Rahmi Koç Müzesi’nde canlı yayınlanan Üst Seviye Yöneticiler Toplantısı’nın açılış konuşmasını yapan Koç Holding İdare Konseyi Lideri Ömer M. Koç, Türkiye’de, dünyada ve Koç Topluluğu’nda son bir yıl içinde yaşanan gelişmeleri yorumladı.
Daha önce eşi gibisi görülmemiş olağanüstü güç bir devirden geçildiğine dikkat çeken Ömer M. Koç, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana birinci sefer bu boyutta bir salgın yaşandığını hatırlattı. Ömer M. Koç “Pandemi nedeniyle hepimiz dünyevi tasaları bir kenara koyduk; kendimizin ve sevdiklerimizin hayatına ait kaygılar içindeyiz. Böylesine bilinmezliklerle dolu bir ortamda, değerli ferdî ve profesyonel kararlar almak zorunda kaldık. ‘Bu olağanüstü güç devri artık geride bıraktık’ diyebilmeyi çok dilek ederdim; lakin önümüzdeki yılın ikinci yarısından önce bunun mümkün olamayacağı anlaşılıyor” dedi.
2020 Koç Holding açısından başarılı geçti
ÜDYT iştirakçileri nezdinde Koç Topluluğu bünyesindeki çalışma arkadaşlarına bu süreçte sergiledikleri fedâkarlık ve yüksek düzeydeki misyon şuuru nedeniyle teşekkür eden Ömer M. Koç, bu sıkıntı günlerde Türkiye’ye en iyi halde hizmet etme gayesiyle kenetlendiğini hatırlatarak kelamlarını şöyle sürdürdü: “Hızla hayata geçirilen toplumsal takviye projeleri, çalışanlarımıza sahip çıkışımız, iş ortaklarımıza yönelik dayanaklar ve hassas bağlantı çalışmalarımızla, ülkemizin salgınla gayretinde Topluluğumuz öteki şirket ve kuruluşlara örnek oldu. ‘Önce insan’ diyerek aldığımız sıkı tedbirler sayesinde ticari faaliyetlerimizle kıymet yaratmayı da sürdürebildik. Yaşanılan bu kadar zorluğa karşın, 2020 yılı Topluluğumuz açısından çok başarılı geçmiştir.”
Global işbirliğini ihya etmek gerekiyor
Aşıların akılcı ve âdil halde dağıtımı Yılın son haftalarında dünyadaki aşı çalışmalarına dair gelen olumlu haberlerin herkesi umutlandırdığına dikkat çeken Ömer M. Koç, insanlığın sarılacağı en sağlam ipin bilimin rehberliği olduğunun açıkça görüldüğünün altını çizerek şunları söyledi: “Aşıların rekor sayılacak bir süratle geliştirilebilmesi, bilim insanlarının hudutlar ötesi yardımlaşmasıyla mümkün olabildi. Her alandaki ortak tehditlerle uğraş edebilmek için, son yıllarda yükselen milliyetçilik dalgalarıyla kurumsal sistemleri iyice yıpranan global iş birliğini bir an önce daha güçlü bir formda ihyâ etmek gerekiyor. Almanya’ya göç etmiş iki Türk bilim beşerinin, bilimsel yetkinlikleri sayesinde ilerleyip ABD merkezli çokuluslu bir şirketle iş birliği yaparak geliştirdikleri aşının öyküsü, ilhâm verici olduğu kadar, insanı odağına alan bir globalleşmenin daha iyi bir geleceğe hizmet edebileceğinin de ispâtıdır.”
Aşı milliyetçiliğinin global toparlanmayı geciktirmeyeceğini ümit ederim
Yeniden de gelişmelerin temkinli bir iyimserlikle karşılanması gerektiğini belirten Ömer M. Koç kelamlarına şöyle devam etti: “İnsan, şifreli moleküllerle hücreleri adeta programlayarak antikor üretmelerini başaracak kadar zeki bir canlı… Pekala, bu üstün teknolojiyle üretilen aşının akılcı ve adil dağılımını sağlayacak basiret ve vicdana da haiz miyiz, göreceğiz. Dünya nüfusunun yalnızca yüzde 13’ünü temsil eden güçlü ülkelerin, önümüzdeki sene üretilecek aşıların yarısını şimdiden satın aldıkları söyleniyor. İnsanlık, hudut nedir bilmeyen bir pandemide en zayıf halka kadar güçlüyken, Dünya Sıhhat Örgütü 2021 başında üçüncü dalga ihtarları yaparken, bir de aşı milliyetçiliği yüzünden global iyileşme ve toparlanma sürecinin gecikmeyeceğini ümid ederim.”
Biden AB ile bağlantıları onaracak
ABD ve AB’deki muhtemel gelişmeler dünyadaki siyasi gelişmelere dair geniş bir kıymetlendirme yapan Ömer M. Koç, tahliline ABD’de başkanlık seçimlerinin sonuçlarına değinerek başladı. Vazifesi Donald Trump’tan devralacak olan Joe Biden’ı ağır bir gündemin beklediğini belirterek Biden’ın ABD’nin global liderliğini, en azından kaybolan yumuşak gücünü yine tesis etmeye çalışacağına ve önceliği Trump’ın neredeyse hasım ilan ettiği Avrupa Birliği’yle ilgilerin tamirine vereceğine dikkat çekti.
Yeşil mutabakat maksatları pek çok bölümde iş modellerini değiştirecek
“Küresel gündemin belirlenmesinde en değerli rolü oynayan ABD ve AB’nin, iklim değişikliği üzere bahislerde artık benzeri konumları savunması bekleniyor” diyen Ömer M. Koç, AB’nin Yeşil Mutabakat maksatlarının değerinin altını çizdi ve kelamlarına söyle devam etti: “Bu husus, pek çok bölümde iş modellerini kökten değiştirebilecek risk ve fırsatlarla karşımıza çıkacak. Gerekli dönüşümü süratle sağlayabilenler rekabette kıymetli avantajlar yakalayacak.”
İkinci koronovirüs dalgasıyla yine meskenlere kapanan Avrupa’da yılın son çeyreğinde önemli bir ekonomik daralma öngörüldüğünü kaydederek, “Avrupa Merkez Bankası, tahvil alım programı vasıtasıyla piyasalara pompalayacağı fon ölçüsünü geçtiğimiz günlerde 500 milyar Euro artırarak 1,8 trilyona yükseltti ve program müddetini de Mart 2022’ye kadar 9 ay uzattı. Bankanın yalnızca bu yıl Euro Bölgesi ekonomilerine sağladığı takviye toplamda 3 trilyona ulaşmış oldu. Bu problemli periyotta, AB Komisyonu’nun çabalarıyla şekillenen 750 milyar Euro’luk teşvik paketinin finansmanında ‘yeşil tahvillerin’ de kullanılacak olması, kelam konusu yenilikçi borçlanma araçlarının global piyasalardaki likiditesi açısından kıymetli bir gelişmedir. Daha da değerlisi, AB ülkeleri tarihte birinci kez mali transferler için ortak borçlanma yoluna gidiyorlar” dedi.
Çin pandemide büyük ekonomiler içinde en az sarsılan ülke oldu
Geçen sene ticaret savaşları, bu sene başında ise pandemi nedeniyle yeniden gündemin odağında olan Çin’in pandemi sürecinde tüm büyük ekonomiler içinde en az sarsılan ülke olduğunu hatırlatan Ömer M. Koç, yeni Amerikan idaresinin Çin’i sistemik düşman değil, rakip diye adlandıracağını düşündüğünü belirtti. Akabinde şu değerlendirmeleri yaptı: “Çin’in altın karşılığı yuan ile ödeme yapmayı taahhüt etmesi ve kripto para konusunda attığı süratli adımlar, hem doların rezerv para hâkimiyetini hem de ABD’nin SWIFT düzeneği üzerinden tesis ettiği yaptırım gücünü sarsabilir. Bu, vaktinde Sovyetlerin denemeye bile cüret edemediği bir tutum.”
Pekin dünyayı iki kutba ayıracak bir hal içinde
“Kasım ayında 15 Pasifik ülkesinin imzaladığı dünyanın en büyük hür ticaret muahedesi, Çin, Japonya ve Güney Kore’yi birinci defa bir ortaya getiriyor. Tedarik zincirlerini kuvvetlendirmeyi ve yeni e-ticaret kuralları oluşturmayı hedefleyen mutabakat, global iktisadın yüzde 30’unu kapsıyor“ diyen Ömer M. Koç, bu mutabakatın Çin’i yeni teknoloji standartları konusunda ön plana çıkaracağını söyledi. Pekin’in dünyayı hem finansal, hem teknolojik olarak iki kutba ayırabilecek bir meydan okuma içinde olduğuna dikkat çeken Ömer M. Koç, global güç çabasının temelinin ekonomik paylaşım olduğunu, lakin büyük savaşların ekonomik sebeplerden çıktığının söylenemeyeceğini hatırlatarak “Ne Birinci, ne de İkinci Dünya Savaşları, iktisadi sebeplerden ötürü patlak verdi” dedi.
ABD’nin İran’a yaptırımlarının hafifletilmesi müspet bir gelişme olacak
Ömer M. Koç, daha sonra Ortadoğu’daki, ülkemizi de yakından ilgilendiren gelişmeleri kıymetlendirdi ve ABD’nin İran’a yaptırımlarının hafifletilmesinin, Türkiye’nin bu ülkeyle olan ticareti açısından da müspet bir gelişme olacağını söyledi. Memleketler arası siyaset ve Türkiye dünyanın büyük ekonomilerindeki iktisadi ve siyasi gelişmeleri değerlendirdikten sonra Ömer M. Koç, Türkiye’nin milletlerarası alandaki pozisyonu ve stratejisine dair tahliller yaptı.
Rusya ile siyasi ilgilerimizde belirsizliğin hâkim olmaya devam edecek üzere göründüğünü, Avrupa ile de Suriye siyaseti nedeniyle siyasi tansiyonun yükseldiğini belirten Ömer M. Koç, “Doğu Akdeniz’de, tarafı olmadığımız milletlerarası mukaveleler öne sürülerek ve bizimle katiyyen istişâre edilmeksizin büyük ölçüde sınırlanmak istenen egemenlik haklarımızı, donanmamız vasıtasıyla savunma durumunda kaldık. Geçtiğimiz hafta gerçekleşen AB önderler tepesinde, bu sorun nedeniyle ülkemize karşı açıklanan yeni yaptırımların çerçevesi dar tutuldu; fakat mart ayında yeni bir kıymetlendirme yapılacağı belirtiliyor” dedi.
Ömer M. Koç, Doğu Akdeniz’le kontaklı olarak Libya’da tarafı olduğumuz süreç ve Azerbaycan’ın Karabağ’daki operasyonu çerçevesinde uluslarası gündeme yeni başlıkların eklendiğini hatırlatarak şöyle devam etti: “ABD Kongresi’nde birçok sorunda uzlaşamayan siyasetçiler, son devirde ülkemize karşı verilen önergelerde adeta tek beden oluyorlar. Kongreden geçen savunma bütçesi maddesine eklenen ve hafta içinde CAATSA yaptırımlarının açıklanmasını da tetikleyen karar, bu tehlikeli ortak tavrın son manifestosudur. Alman ve Fransız dışişleri bakanlarının, The Washington Post’ta yayımlanan ve Biden’ın seçilmesinden duydukları memnuniyeti lisana getirdikleri makalelerinde, müstakbel lideri Türkiye’ye karşı ortak bir çizgi belirlemeye davet ettiklerini de telaş ile müşahede ediyoruz.”
Ömer M. Koç, daha sonra ekonomik alandaki gelişmelere dair değerlendirmelerini aktardı: “Pandeminin birinci dalgasıyla yılın ikinci çeyreğinde global ölçekte adeta duran ekonomik faaliyetler, hükümetlerin devreye aldığı büyük ölçekli nakdî ve mali dayanak programlarıyla haziran ayından itibaren süratle toparlandı. Lakin, son periyotta ikinci dalgayla birlikte tekrar sekteye uğrayan global iktisat, IMF varsayımlarına nazaran sene sonunda yüzde 4,4 küçülecek” diyen Koç, Türkiye iktisadında de seyrin misal olduğunu belirterek şunları söyledi: “İkinci çeyrekteki yüzde 9,9’luk sert daralmanın akabinde, kamu bankalarının düşük faizli kredilerinin yarattığı iç talep patlamasıyla, üçüncü çeyrekte yüzde 6.7 büyüdük.”
Ömer M. Koç, dünya ve Türkiye’ye dair yaptığı tahlillerin akabinde Koç Topluluğu’nda 2020 yılı içinde yaşanan gelişmelere değindi. Topluluğun bu kuvvetli devirde inançla hareket etmesini sağlayan etkenlerin başında, son derece sağlıklı borçluluk oranı ve nakit yaratma kapasitesinin bulunduğunu belirtti. Toplumsal fay çizgilerindeki kırılmalar ve teknolojik gelişmelerin, milletlerarası siyaseti, iş birliğini ve ticareti ana çizgileri şimdi bilinmeyen yeni bir istikrara yanlışsız değişime zorladığına dikkat çeken Ömer M. Koç, şunları söyledi: “’Ülkem varsa ben de varım’ diyen bir Topluluk olarak, kelam konusu belirsizlikler içinde tüm paydaşlarımız açısından emniyetli bir liman olmak için elimizden geleni yapmalıyız. Çünkü sahip olduğumuz ekonomik güç ve ülkenin en iyi yetişmiş insan kaynağını istihdam ediyor olmak, bize gurur verdiği kadar sorumluluk da yüklüyor.”
Örneğin, Yeşil Mutabakat ve tedarik zincirlerinin Batı’ya kayması üzere dinamiklerin sunabileceği fırsatlardan ülkemizin istifade etmesi ve bunlara ait risklerin en iyi biçimde yönetilebilmesi için, özel bölümün fikir önderliğinin elzem olduğunun altını çizen Ömer M. Koç, Koç Topluluğu yöneticilerini bu mevzularda aktif olmaya davet etti. Bunun tüm paydaşlar nezdinde Topluluğun prestijinin pekişmesine yardımcı olacağını, yasal ve idari çerçevenin iktisadın gerçeklerine uygun şekillenmesine de hizmet edeceğini vurgulayarak “Bilhassa vurgulamak isterim ki, prestijimizin en kıymetli ögesi, ülkemizin geleceği olan gençlerimiz nezdindeki algımızdır. Koç Topluluğu olarak herkesten çok onların güvendiği, onların umutlarını besleyen ve ülkülerini gerçekleştirmelerini mümkün kılan ‘güvenilir bir paydaş’ olmak için elimizden geleni yapmaya çaba ediyoruz ve edeceğiz” dedi.
‘The Great Reset’ ve ‘purpose’ yaklaşımı
Ömer M. Koç, daha sonra, milletlerarası niyet platformlarının “The Great Reset” manifestosuyla tüm toplumsal paydaşlara hassas bir kapitalizm modeli önerdikleri 2020 yılında Koç Topluluğu’nun yaptıklarıyla, kurumsal kültürünün özünde bu yaklaşımın bulunduğunu ispat ettiğine değinerek dünyamızın hangi sıkıntılarına odaklanıldığını vurgulayan “purpose” kavramının değerine dikkat çekti ve “Purpose odaklı bir strateji sırf toplumsal yarar sağlamaya hizmet etmekle kalmayacak, her geçen gün giderek daha fazla tüketici, tercihlerini bu hassasiyeti gözeterek yaptığından, ‘purpose tanımı’ markalarımızın kârlı büyümesi için de bir mecburilik haline gelecek” dedi.
Konuşmasını, eylül ayında kaybettiğimiz Suna Kıraç’ı anarak sürdüren Ömer M. Koç, onun “Ekonomik zorluklar aşılır, siyasi krizler çözümlenir, lakin çocukları harcanmış bir toplumu tekrar onarmak mümkün değildir” kelamını hatırlattı ve 2021 yılında memleketimin daha aydınlık ve müreffeh günler yaşaması tarafındaki temennisiyle kelamlarını sonlandırdı.
Bloomberg HT
