Bloomberg HT Tarım ve Besin Zirvesi’nin konuğu Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli oldu.
İrfan Donat’ın soruları cevaplayan Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli’nin açıklamaları şöyle;
Iktisadın olduğu yerde tüketim fiyatları hangi iktisat olursa olsun bir artış içinde olacak. İster Batılı ister Doğulu iktisat olsun ister istemez artacak. Burada ana eksenin şu olması lazım. Fiyatların artması kaçınılmaz olabilir lakin eser fiyatlarıyla da bunları desteklemek lazım. 2020 Temmuz prestiji ile ziraî girdi fiyat endeksinin yıllık 6,74 arttığını görüyorum. Fakat tarım ÜFE’ye baktığımız vakit Ağustos ayı prestiji ile yüzde 17,36 artış var. Yani bunun manası biz maliyetlerin artışının üzerinde çiftçimizi, üreticimizi desteklemişiz. Sayılar palavra söylemez, bunu her sayı destekliyor. Yani 216 milyar lira olan ziraî gayrisafi ulusal hasılamız 275 milyar lira olmuş. Bugün üreticimize sorsak üreticimiz şunu söyleyecektir; evet mazot, tohum, gübre, fidan ve yem bunlar benim ana girdilerim ve benim maliyetlerim artıyor. Bu maliyetlerdeki artışı bir nebze desteklemek için sayacağım 4 dayanak tüm desteklerim yaklaşık yüzde 18 ile 20’sidir; Mazot ve gübre takviyesi, sertifikalı tohum takviyesi, fidan ve yem dayanağı. Bunların hepsi aşağı üst vermiş olduğumuz takviyelerin kabaca yüzde 20’sidir.
Arkadaşlarımız bu husus hakkında gereken çalışmaları yapıyorlar. Geçen yıl ekim prestiji ile biz çiğ sütte fiyatı 2.30’lara getirdiğimiz vakit bildiğiniz üzere süt-yem paritesi vardır. Bu süt yem paritesi olağanda 1.30 tüm paydaşlar tarafından kabul edilen bir paritedir. Biz bunu tahminen de çok uzun vakitten beri birinci kez 1,50’ye çıkardık. Maliyetlerin arttığı bir ortamda bir marji olmalı ki 1,30’un altına düştüğü vakitlerde da üreticimizi kurtarsın. Arkadaşlar bu husus hakkında çalışıyor. yakın bir vakitte bu bahis aydınlığa kavuşur.
Pancarda biliyorsunuz ki yüklü olarak özel dal var. Aşağı üst yüzde 20-25 Türk Şeker’in aktifliği var. Halihazırda Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yönetiliyor. 2 kurum bunun için çalışıyor. Pamuk tarafında da dayanaklar bir ölçü artırılmalı ve yeni dayanak paketinde bunun bir çalışması var. Pamuğu biraz daha desteklememiz konusunda hemfikiriz.
Desteklemelerin açıklanması biraz gecikti bunun farkındayız lakin unutmayalım ki hala bir pandemi periyodu yaşıyoruz ve hala bir belirsizlik yönetiliyor. Bu belirsizlik yönetilirken de üretici ve çiftçi lehine tek bir kazanım olacağına, bir ölçü daha gecikebiliyoruz. Maalesef geçen sene de geciktik. Gecikmeye karşılık çok önemli bir ziraî dayanak bütçesinde de bir artış yakaladık. Ziraî dayanaklarla ilgili çalışma şimdi tamamlanmadı lakin yakında gelecek. Dayanaklarda aile işletmeleri istikametinde birkaç iyileştirme planlıyoruz.
Üretici ve küçük üretici tarafından baktığınız vakit iş pazara ulaşımdan geçiyor. Bu kısmı halledersiniz geriye çok büyük bir sorun kalmıyor. Pandemi devri için sayılara bakmak lazım. İkinci çeyrekte Türkiye’nin büyümesi yahut öteki kesimler büyümesine baktığınız vakit birçoklarında negatif bir büyüme olduğunu göreceksiniz fakat yüzde 4 tarım dalında önemli bir büyüme var. Buğday, arpa, meyve, zerzevat, et, süt ve öteki hususlarda aslında 2019’da yakalamış olduğumuz performansı motamot devam ettiriyoruz. Her mevzuda faal takip yapıyoruz. Son iki yılda üreticinin teri soğumadan kâra dönmesini ana gayemiz haline getirdik. 2 yıldır faal olarak eser takibi yaptık. Hür piyasaya inanırım lakin tarım piyasalarının da regüle edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Zira üretim ve tüketim ortasında geçen vakitte sizin kesinlikle bu regülasyonu bir halde yapmanız gerektiğini düşünüyorum.
Yasalar gaye değil araçtır. Kontratlı üretimle ilgili bir yasa tasarımız var lakin sözleşmeliden evvel dijital tarım pazarını oluşturduk ki bu kendi kendini regüle edecek, alıcı ve satıcının birbirini puanlayacağı, ekosistemini kendi kendine oluşturacağı bir alan haline getirdik. Yani kredisi yüksek alıcılarla kredisi yüksek satıcıların bir ortaya geldiği yer. Kontratlı üretim süratle sonuçlandırılması gereken bir alışveriştir. Tüketici duruşmaları üzere bir yapıyı hedefledik. Meclis’in açılması ile birlikte bu mevzuyu da konuşacağız. Bununla birlikte taklit ve tahşişle birlikte caydırıcılığın, mahpus ve para cezasının artırılması var. Bakanlığımızın şeker piyasasını düzenleme denetleme faaliyetlerindeki tesirinin artırılması var. Yerli tütün oranının yüzde 30’a çıkartılması tarafında yasa düzenlemesi olacak. Meclis’e su yasa tasarısını getirmeye de planlıyoruz. Çok su tüketen bitkilerden az tüketenlere geçmemiz gerekiyor. Sulamada yeni yatırımlar yapmamız gerekiyor. Mevcut sulama yatırımlarının da rehabilite edilmesi gerekiyor.
Pakdemirli ayrıyeten, “Pandemi devrinde hiçbir eserde zahmet çekmedik. Türkiye tarımda birinci 10 ülke ortasından yer alıyor. Tarımla ilgili sayılar gerçek patikada olduğumuzu gösteriyor. 20 milyon ton buğday üretiyoruz bunun üçte birini israf ediyoruz” diye de ekledi.
Bloomberg HT
