Koç Holding Onur Lideri Rahmi Koç, Türkiye’de birçok ticarethanenin, kurucuları öldükten sonra aile içerisindeki uyuşmazlıklardan dolayı ikinci kuşağa dahi geçemediğini söyledi. Koç, kendilerinin ise üçüncü nesil olan bayilerinin bulunduğunu hatırlattı.
Rahmi Koç, Koç Topluluğu yayını Bizden Haberler mecmuasının Koç Topluluğu’nun kuruluşunun 95. yıl dönümüne özel sayısında değerlendirmelerde bulundu.
Koç değerlendirmesinde şu sözleri kullandı:
Türkiye’de 100 seneyi aşkın şirketler daha çok yabancı kökenli kuruluşlardır. Benim bildiğim, tamamı Türk sermayesi olan birinci şirket Hacı Bekir Lokumcusu ve Akide Şekerleri’dir ve şirketi beşinci nesil yönetmektedir.
Babamızın bize en büyük nasihati, kurduğu ve teslim ettiği Vehbi Koç Ticarethanesi’nden sonraki gelişmelerde, işleri devam ettirmemiz, sıkıntılar karşısında birbirimize sarılıp, ufak tefek uyuşmazlıkları bir tarafa bırakarak, kendisinin kurduğu bu müesseseyi ve Koç ismini iyi bir şöhretle devam ettirmemizdi.
Vehbi Koç, “Borçlarımı sonuna kadar ödemek durumundayım” ideolojisini prensip edinmişti
Vehbi Koç, “Alacaklarımı tahminen tahsil edemem lakin borçlarımı sonuna kadar ödemek durumundayım” ideolojisini unsur edinmişti.
Bunun içindir ki işin başlangıcında çok yüksek öz kaynakla çalışmış, bu da birçok bankacı tarafından tenkit konusu olmuştu. Koç Topluluğu’nun geçirdiği safhalar şu formdadır;
- Küçük bir ticarethane
- Daha çok İstanbul’daki ithalatçılar ile gayrimüslim tüccarlardan tedarik süreci
- Direkt ithalat ve mümessillik
- Montaj ve yarı imalat
- Tam sanayi
- İhracat ve yurt dışına açılım
“Ortaklıklar motamot evlilikler üzere, hassas konulardır”
Yerli yahut yabancı olsun iştirakler motamot evlilikler üzere hassas bahislerdir, çok dikkatli davranış ve hareket isterler. Hiçbir vakit fevri ve hissi davranışları kaldırmaz ve bu türlü davranışlarla başarılı olunamaz. Bu işin içinde darılmak, küsmek yahut bıkmak yoktur. Temel gaye, işin selametidir. Koç Topluluğu ebediyen kanunlara sonuna kadar riayet etmiş, saygılı davranmış ve her vakit vergilerini vaktinden önce ödemiş bir kuruluştur.
“Bankacılık kesimine geç girdik”
Vakit zaman Koç Ailesi menfaati ile Holding’in menfaati örtüşmemiştir. Bu da işin tabiatı icabıdır ve bazen aile şapkasını çıkarıp holding şapkasını giyerek karar vermek durumunda kalmışızdır.
Ben vaktinde üç bölüme girmek istedim, fakat o vakit yönetim heyetimiz bunları benimsemedi.
1- Bankacılık dalıydı; geç girdik. Vehbi Koç, İş Bankası’nı kendi bankası üzere benimserdi. Şayet bir banka kurarsa, onlara rakip olur diye çekindi. Öteki bankalardan kredi almasının zorlaşacağını düşündü. Hâlbuki o periyot Akbank’ın sahibi Sakıp Sabancı’ya kredi vermek için tüm bankalar sıraya giriyordu.
2- Armatörlük işine girelim diye teklif ettim. Yönetim meclisimiz o vakit Türk Lirası convertible olmadığı için başarılı olamayacağımızı düşündüklerinden bunu kabul etmediler. Misal olarak bir gemimiz Hong Kong yahut Güney Afrika’da bir arıza yaparsa o günkü koşullarla nasıl para göndeririz diye kaygı ettiler.
3- İhracat yapalım diye çok zorladım. Fakat dâhili ticaret kolay ve kârlı olduğundan, dışarıda da o vakit tertibimiz bulunmadığı için rekabet gücümüzü zayıf buldular. Ayrıyeten paramızın da convertible olmamasını mazeret eden müdürlerimiz uzun vakit ayak sürüdüler.
“İnişli-çıkışlı bir iktisatta, 95 sene iş yapmak hiç kolay olmadı”
Koç Kümesi da bu hareketten nasibini aldı. Bugün Türkiye’nin toplam ihracatının %7’sini biz yapıyoruz. 1995’te Koç Holding Fortune 500 sıralamasına girdi ki listede yer alan tek Türk şirketidir. Kümesi büyüterek, liderlik konumumuzu düşürmeden, bu derece inişli-çıkışlı bir iktisatta, yüksek enflasyonu devirler de dâhil 95 sene iş yapmak hiç kolay olmadı.
Bloomberg HT
