Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış Üst Yöneticisi (CEO) Ali Haydar Bozkurt, AA muhabirine yaptığı konuşmada, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) pandemisinin birinci devirlerinde çok ağır kurallar olduğunu, o devirde bayilerin büsbütün kapanmadığını ve bu türlü bir süreci hem çalışanların hem müşterilerin güvenliği açısından en üst seviye tedbirlerle geçirdiklerini söyledi.
1 Haziran’da ise yeni çalışma formatına başladıklarını aktaran Bozkurt, “Ofisimizi haftanın aşikâr günlerinde açmaya başladık. Ofisimizde çalışanları ikiye böldük. Haftada 2 gün bir grup gidiyor. Çarşamba günü meskenden çalışma var. Perşembe ve cuma günü öbür grup geliyor. Bir hadise olursa şirketin yarısını karantinaya alacak biçimde bir tedbirle çalışmaya başladık. 2 aydır bu türlü çalışıyoruz. Azami dikkatle ilerliyoruz.” tabirlerini kullandı.
Bozkurt, bilhassa son aylarda görülen ağır araç talebine de değindi. Hazirandan itibaren ağır bir araç talebi olduğunu lisana getiren Bozkurt, “2018’den itibaren ertelenen bir talep vardı. Hem filo hem perakende pazarı çok düşmüştü. Araçlar muhakkak bir yaşa geldi. Değişim vakti geldi. Bilhassa ferdî müşteriler toplu taşımadan fazla kişisel araçlarını kullanmayı inançlı bulduğu için alım başladı.” dedi.
“Pandemi sürecini Türkiye’de daha dikkatli yönettik”
Pandemi nedeniyle dünyada üretimin bir mühlet durduğunu lakin talebin devam ettiğini aktaran Bozkurt, “Bence pandemi sürecini Türkiye’de daha dikkatli yönettik. Bizde alınan tedbirlerin bir birçoklarını bizden çok sonra almış öteki ülkeler. Münasebetiyle Avrupa’da olaylar süratle büyüdü. Bu türlü olunca Avrupa, hastalıkla daha fazla boğuşurken, araç alımı üzere bir eğilim yokken Türkiye’de talep başladı. Elde olanlar satıldı. Üretim yavaş yavaş başladı. Tam kapasite çalışamıyorlar. Vardiyalı çalışıyorlar. Toplumsal araya dikkat ederek çalışıyorlar. Bu nedenle de tam kapasiteli üretim yok. Yarım kapasite üzere düşünebiliriz. Münasebetiyle bu talep karşılanamıyor.” diye konuştu.
Birikmiş birkaç yılın talebinin yanı sıra bu yılın talebi de eklenince müşterilerin 2-3 ay araç beklemek zorunda kaldığını belirten Bozkurt, “Bu durum çok uzun sürmez üzere hissediyorum. Eylül-Ekimden sonra korkulduğu üzere ikinci dalga olmazsa, fabrikalar üretimi durdurmazsa, eylül-Ekimden sonra tam kapasiteye geçilirse, Ekim-Kasım üzere talebe yetişmeye başlarlar. Şu anki fotoğraf onu gösteriyor.” değerlendirmesinde bulundu.
“Toyota’da bir an evvel tam kapasiteye geçmek isteniyor”
Ali Haydar Bozkurt, Toyota özelinde tam kapasiteye geçişle ilgili sürece değinirken, şunları kaydetti:
“Toyota’da bir an evvel tam kapasiteye geçmek isteniyor. Lakin hastalık bitti diye bir durum yok. Hastalık bitmedi. Tedbirleri gevşetmemek lazım. Bizde azalmış olabilir lakin dünyada devam ediyor. Dünyada seyahat trafiği olduğu sürece bu hastalık riski daima var. Azami dikkat ederek günlük hayatı devam ettireceğiz. Her şeyi durdurma talihimiz yok. Hiçbir sistem bunu aylarca kaldıramıyor. Toyota’nın da olağan sürece geçme isteği var. ‘Şu tarihten sonra tam kapasiteye geçeriz’ diyemeyiz, net bir tarih yok. Itimat ortamı ne vakit oluşursa tam kapasiteye geçerler.”
“İkinci el piyasasındaki gelişmenin muhatabı distribütörler değil”
Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEO’su Bozkurt, sıfır araç bulunurluğunda yaşanan meşakkatin ikinci el de dahil olmak üzere fiyatları etkilemesine ait soruları da yanıtladı.
Bozkurt, şunları kaydetti:
“Bu bahis; iç içe olan ve kavram karmaşası yaşanan bir mevzu. Birincisi üretimle ilgili ıstırap, bir arz sorunu yaratıyor. Üretimin tam kapasite olmaması ve 2 yıldır bekleyen talebin devreye girmesiyle arz zahmeti iyice büyüdü. Olağan biz talep patlamasını pandemi olmasa da bekliyorduk. Bu yılın daha iyi bir yıl olmasını bekliyorduk. Burada alışılmış şu var; fırsatçılıklar var piyasada. Nasıl var? Piyasadaki ikinci el araç fiyatlarının artması distribütörlere, bayilere soruluyor. İkinci el araç piyasası bizim işimiz değil. Biz sıfır araç satarız. Sokaktaki vatandaş otomobilini istediği fiyata duyuruya koyuyor. Koyabilir. Hür piyasa… O fiyata satar yahut satamaz. O fiyata da çıkıp biri alıyorsa ona da kimse bir şey diyemez. Lakin ikinci el piyasasındaki gelişmenin muhatabı distribütörler değil. ‘Sıfır bulunmadığı için ikinci el fiyatları artıyor’ deniliyor. Bunun çok az tesiri olduğunu düşünüyorum.
Yalnızca arabada değil, her eserde ikinci el fiyatı sıfıra nazaran belirlenir esasen. Bugünlerde yaşanan sorun şu; firmalar ikinci elin artmasına neden tesir edemez biliyor musunuz? Bayinin elindeki aracın bir liste fiyatı var. Liste fiyatından satılır otomobil. Ancak kimileri otomobilini satın aldıktan sonra üzerine 20 bin lira fark koyarak duyuruya koyuyorsa bizim elimizden bir şey gelmiyor. Tahlil; ikinci el alım-satımıyla ilgili bir düzenleme var. Bu düzenleme, uzun vakittir erteleniyor. Bu yasanın bir an evvel çıkması lazım. Bayi fiyatını söylüyor, satıyor. Sonraki gün alan kişi fırsatçılık yapıyor. Bayi bunu anlayamaz. Takip de edemeyiz bunu. Fakat bu fırsatçılığı engellemek için bu düzenleme devreye girse ikinci eldeki başı bozuklukların çabucak önüne geçeriz. Bence o husus daha fazla ertelenmemeli.”
“Yıllar bazında arabanın fiyatı euro bazında tıpkı kalmış”
Ali Haydar Bozkurt, ikinci olarak ise sıfır araç fiyatlarının artışından da çok şikayet bulunduğunun farkında olduklarını aktararak, şöyle devam etti:
“‘Distribütör firmalar fırsatçılık mı yapıyor?’ diye düşünülüyor. Çok rekabetçi bir bölümdeyiz. Rekabetçi olmak için fiyatını olabildiğince aşağıda tutmaya çalışıyor firmalar. Zati fiyatı afaki bir formda artırırsa firma eseri satamaz. Araba bölümünde fiyatı belirleyen şey euro kurudur. Yeni araçlar, o günün kuru neyse o fiyattan geliyor. 2016 ve 2017 yılına baktığımızda, mesela Corolla modelinin liste satış fiyatı neyse o günkü euro kuruna bölerek baktık. Bu araç o vakit 23 bin euro civarındaydı. Yani 3 yıllık fiyatlara bakıyorum, bu araç 23 bin euro civarında. Yani aslında baktığınız vakit yıllar bazında bu eser euro bazında birebir kalmış, artık de birebir… Örnek vereyim; 2017 yılı mart ayında Corolla 1.6’nın kampanyalı indirimli liste fiyatı 23 bin 919 euro, yani o günkü kura bölüyorum 3,83’müş kur. Otomobilin fiyatı 91 bin 750 liraymış. Bu otomobilin birebir birebiri yıllar geçtiği için natürel bulunamıyor, araçlar değişiyor. Bu otomobilin bugünkü fiyatı (birebir birebiri değil) 186 bin 950 TL. Kur, 8,16 TL. euro bazında ise 22 bin 903 euro. Aracın 3,5 yıl içindeki seyrini söylüyorum. Hani diyorlar ya ‘kur bu kadar artmadı ki otomobil niçin arttı?’. Bu otomobile ek ekipmanlar koydukça bize daima euro bazında da artırım yapmış üretici. Buna karşın bu aracın fiyatı euro bazında birebir seyrini korumuş. Bir sebep daha var. Araçların fiyatlarını başımıza nazaran artıramayız. ÖTV bareminden ötürü biz fiyatları artıramayız. ÖTV baremleri var. 1 lira geçtiği anda araç bir üst ÖTV baremine geçiyor, bir bakıyorsunuz bu 1 lira yüzünden otomobilin fiyatı birden 20 bin lira artıyor.”
“Konuya tam hakim olmadan yorum yapıyorlar”
Toyota Türkiye Pazarlama ve Satış CEO’su Bozkurt, üreticilerin yansıtmak istediği artırımları daima ertelediklerini lakin bir noktadan sonra mecburen artırım yapıldığını söyledi.
Otomotiv bölümünün dolara nazaran değil, euroya nazaran alıp-sattığına dikkati çeken Bozkurt, “Eleştirileri okuyorum toplumsal medyada. Kavramlar çok birbirine karışıyor. ‘Araç yok’ diyoruz. ‘Araç var fakat yok diyorsunuz’ diyorlar. Neden yok diyelim. Araba satmaya çalışıyoruz. Bizim çok şeffaf bir sistemimiz var. Devletin ilgili kurumları bizi daima denetlemeye geliyor, tüm stokumuzu, her şeyimizi görüyor. Mevzuya tam hakim olmadan yorum yapıyorlar. 1-2 aylık kıyaslamalarda yanılgı olabilir. Üretici bir artırım yapmış olabiliyor. Markanın o modeli artık kaçınılmaz olarak ÖTV baremine takılıyor. Bir üst dilime geçiyor. Münasebetiyle fiyat ÖTV’den ötürü artıyor. Birden son sayıya 15-20 bin lira ek fiyat yansıyor. Vatandaş, bu ayrıntıları bilmiyor art planda.” sözlerini kullandı.
“Ben olsam 2 ay bayiden sıfırını alırım”
Piyasadaki fırsatçılara taviz verilmemesi gerektiğini vurgulayan Bozkurt, şunları kaydetti:
“Fırsatçılardan bahsettiniz. Bayiden aldığı arabayı 20-30 bin lira karla satmaya çalışıyor. Duyuruya koyuyor. Ortada bir o fiyata satan da çıkabilir. Bir otomobilin fiyatı 180 bin lira ise başka otomobil 200 bin liradan duyuruda varsa… Neden alayım daha yükseğini. Sarfiyat beklerim 2 ay bayiden sıfırını alırım.
Bu ikinci el satış işinin düzenlenmesi lazım. Hem bizim için hem müşteri için hem de ikinci el işi yapan galeriler de bıktılar bu fırsatçılardan. Çantacılık yapan, hiçbir sorumluluğu olmayan, 1 kuruş vergi ödemeyen şahıslar fırsatçılık yapıyor. İkinci el işi yapan önemli firmalar da bıktı. Firmalar aracın ardında duruyor. Sokaktaki çantacı diye tabir ettiğimiz adamlar aracı sattıktan sonra ortada yoklar. Bu yasal düzenlemenin süratlice hayata geçmesi bu cins fırsatçılıkların önünü keser. Yetki dokümanı konusunun ertelenmemesi çok değerli. Vatandaşın bir nefes alması lazım.”
Toyota özelinde araç bulunurluk durumunu da paylaşan Bozkurt, “Hazirandan itibaren üretim karşılık vermeye başladı. Lakin şu anda hala 2 ay bekleme mühleti devam ediyor. Ağustos ayında Toyota’da fabrika bakım ortası olacak. Ağustosta temmuza nazaran bir tık daha az araç alabileceğiz. Lakin eylül ayında rahatlama görülüyor şu anda bizim markamızda. Lakin Allah korusun 3 hafta sonra bir pandemi artar, apansızın fabrikada üretim yavaşlar, onu bilemiyoruz. Ancak şu anda bizim planımızda eylülde rahatlama görülüyor lakin eylülde bütün talepleri çözemeyiz. Bir kısım yeniden Ekime kayabilir.” formunda konuştu.
“Bu süratle giderse pazar 700 binleri yakalar”
Ali Haydar Bozkurt, yıl sonu otomotiv pazar beklentilerini de paylaştı. Temmuz ayında 80-90 bin adetlik satışın konuşulduğunu aktaran Bozkurt, şöyle devam etti:
“Ama şu an bilmiyoruz. Onu bayramdan sonra ODD açıklayacak. Bu türlü olursa çok yüksek bir sürat… Bu süratle giderse pazar 700 binleri yakalar. Fakat tabi üretim buna karşılık verebilecek mi? Bu kıymetli. Ayrıyeten, öteki ülkelerde de pandemi sonrası süreç başlarsa bekleyen talep var. Orada da talep olursa araç bulunurluğunda değişiklik olabilir. Her şey bu türlü giderse, üretim yanıt verebilirse, şu andaki faizle ilgili durumu koruyabilirsek… euro kuru düşündürüyor. Bunların hepsi birbirine bağlı olarak pazara istikamet verecek şeyler. Şu anda faiz hala bence makul düzeyde. Bunu kullanmak için zati çok fazla insan araç almak istiyor. Faizlerin bu düzeyini koruyabilirsek yıl sonuna kadar bence 700 bine işaret ediyor üzere pazar…”
“Farkı kapatmak için elimizden geleni yapacağız”
Kamu bankalarının sağladığı düşük oranlı taşıt kredisi kapsamı dışında bırakılmalarına da değinen Bozkurt, “Bunun bitmesi natürel ki üzücü. Bunun devam etmesini isterdik. Zira bu, bir kavram karmaşasına kurban gitti biraz. İkinci eldeki çılgınca yüksek fiyatların toplumda ruhsal bir tesir oluşturduğunu ve bu türlü bir sonuçla karşımıza geldiğini düşünüyorum. Biz de kendi yaptığımız kampanyalarla olabildiğince o farkı kapatmak için elimizden geleni yapacağız.” diye konuştu.
AA
Bloomberg HT
