TAHSİN AKÇA
Kovid-19’da ikinci dalgayla birlikte kısıtlamaların artmasının istihdam piyasasına tesirini sonlandırmak için yeni tedbirler devreye girdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın imzasıyla, İşsizlik Sigortası Kanunu’nun süreksiz 10, 19, 21 ve 26. hususlarındaki kimi mühletlerin uzatılmasına ait karar, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Buna nazaran hala uygulanmakta olan olağanlaşma dayanağı 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatıldı, evvelki uygulamada 3 ayla sonlandırılmış olan yararlanma müddeti de 6 aya çıkarıldı.
Ayrıyeten İstihdamın korunması ve artırılması kapsamında patronlara prim ve vergi dayanağını düzenleyen Ek İstihdam Teşviki müddeti 31 Aralık 2022 tarihine kadar uzatıldı. Bu teşvik ile bir evvelki yılın ortalama sigortalı sayısına ek istihdam edilenler için sağlanan prim takviyesi uygulaması müddeti 2022 sonuna kadar devam edecek.
Bunların dışında bayan, genç ve mesleksel yeterlilik evrakı olanların istihdamına uygulanan prim teşviğinin mühleti de 31 Aralık 2022’ye kadar uzatıldı.
Kısa çalışmaya başvurmamış olanlara yeni fırsat
İstihdamı muhafazaya dönük öbür bir tedbir de Kısa Çalışma Ödeneği’ne yeni müracaat hakkının tekrar açılması oldu. Olağanlaşma takviyesine geçilmesi nedeniyle 30 Haziran öncesi kısa çalışmaya müracaat yapmamış olanların yararlanma hakkı bulunmuyordu.
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 30 Haziran 2020 öncesi müracaat yapmayan işyerleri de kapsama alındı. Buna nazaran koronavirüs nedeniyle 30 Haziran tarihine kadar Kısa Çalışma Ödeneğine başvurmayan işyerleri, 31 Aralık 2020 tarihine kadar İŞKUR’a başvurmaları durumunda 1 Aralık 2020 tarihinden sonraki periyot için 3 ay mühlete kadar Kısa Çalışma Ödeneği’nden yararlanabilecekler.
Kısa çalışma ödeneği meblağı nasıl hesaplanıyor?
Kısa çalışma ödeneği meblağı; sigortalının son 12 aylık prime temel yararları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt yararının yüzde 60’ı olarak belirleniyor. Lakin bu formda hesaplanan kısa çalışma ödeneği fiyatı, aylık minimum fiyatın brüt meblağının yüzde 150’sini geçemiyor. Buna nazaran taban fiyatlı için hala Kısa Çalışma Ödeneği meblağı 1752 TL.
İşe dönüş takviyesi nasıl uygulanacak?
Toplumsal Güvenlik Kurumu da genelge yayımlayarak, 1 Ocak 2019 – 30 Nisan 2020 tarihleri ortasında işten çıkartılan sigortalı yahut sigortasız emekçiler ile hala sigortasız çalıştırdığı emekçileri işe alarak sigorta girişi yaptıran patronlara sağlanacak dayanağın nasıl uygulanacağına açıklık getirdi. Kelam konusu emekçileri 31 Aralık 2020 tarihine kadar işe alacak patrona, emekçi başına günlük 44.15 TL olmak üzere, aylık 1324.50 TL’ye kadar işe dönüş dayanağı sağlanacak.
Patron işe aldığı çalışanları fiyatsız müsaadeye ayırmak zorunda kalırsa, emekçilere aylık 1168 TL nakdi fiyat dayanağı verilecek. Kelam konusu tarihler ortasında işten çıkartılmış çalışanın işe dönüş başvurusu işverence kabul edilmezse, personele ayda 1030 TL takviye sağlanacak. Dayanak ödemeleri, işten çıkarma yasağı mühletince devam edecek.
Şirketler kısa çalışma ödeneği ve olağanlaşma dayanağına yöneliyor
Temmuz ayında atılan takviye adımlarının bir kesimi olarak kısa çalışma ödeneği ve nakdi fiyat takviyesi alanlar için, olağan haftalık çalışma nizama geçilmesini teşvik etmek hedefiyle olağanlaşma takviyesi uygulaması başlatılmıştı.
Olağanlaşma dayanağı de denilen her personel için patrona prim dayanağı uygulaması 1 Ağustos 2020’den itibaren başlatılmış, 31 Aralık tarihine kadar kısa çalışmanın/nakdi fiyat takviyesinin sona erdiği tarihi takip eden aydan itibaren üç ay mühletle uygulanması planlanmıştı.
O tarihten itibaren en son bilginin açıklandığı 6 Kasım’a kadar patronlara toplam 2,1 milyon çalışan için 1,6 milyar lira olağanlaşma prim dayanağı verildi. Bu devirde kısa çalışma ödeneği ve nakdi fiyat dayanağından olağanlaşma dayanağına kayış dikkat çekti.
Tekrar 6 Kasım itibariyle nisan ayından sonra aylık 1.177 TL’lik nakdi fiyat takviyesini alanların sayısı birikimli olarak 2 milyona, kısa çalışma ödeneği alanların sayısı ise 3,5 milyona ulaşmıştı.
Bloomberg HT
