Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının akabinde üretimde mahallileşme eğiliminin güçleneceğini ve ticarette coğrafik yakınlığın ehemmiyetinin artacağını belirterek, “Bu iki öge, Türkiye’nin coğrafik pozisyonunun değerini daha da arttıracak.” dedi.
Bali, bankanın 96. kuruluş yıl dönümü münasebetiyle AA muhabirine, pandemi devrinde dünya ve Türkiye ekonomisindeki gelişmeler ile bankacılık bölümüne dair değerlendirmelerde bulundu.
Salgının akabinde “yeni dünya”, “yeni normal” üzere kavramların sıkça tartışılmaya başlandığına, daha evvel hiç konuşulmayan hususların ve kavramların dünya gündemine girdiğine dikkati çeken Bali, pandemiden sonra yeni olağan konusunda herkesin hemfikir olduğunu lakin yeni olağanın ne olduğunun, nasıl olacağının netleşmediğini söyledi.
Ülkelerin ve kurumların yeni normali inşa etmeye çalışırken, bütün ekonomik ve toplumsal tesirlerini en aza indirmek emeliyle yeni paradigmalar üzerinde baş yoracaklarının altını çizen Bali, “Çünkü pandeminin, şimdiye kadar çok değerli ekonomik sonuçlar doğurduğunu ve bu yılın başında global ekonomik aktiviteye ait yapılan bütün varsayımları geçersiz kıldığını, toplumsal ömrün da bundan çok önemli etkilendiğini gördük.” dedi.
Bu devirde ülkelerin salgının yayılma suratını denetim altına almak için yaygın biçimde karantina uygulamalarına geçtiğini, ekonomik aktivitenin bölgesel olarak değişmekle birlikte bilhassa yılın birinci çeyreğinde birçok ülkede durma noktasına geldiğini, üretim faaliyetlerinde yaşanan ani duruşun yanı sıra ülkelerin getirdikleri seyahat yasakları nedeniyle global tedarik zincirinin de sekteye uğradığını belirten Bali, ekonomik aktivite açısından sürdürülemez hale gelen kısıtlamaların mayıs ayıyla birlikte kademeli olarak kaldırılmaya başlandığını hatırlattı.
Bu çerçevede, atılan olağanlaşma adımlarının makroekonomik göstergelerin nisan ayındaki taban düzeylere kıyasla mayıs ve haziran aylarında toparlanmasına imkan sağladığını söz eden Bali, öte yandan, salgının geleceğine ait belirsizliklerin sürmesinin, global ölçekte makroekonomik görünüm açısından değerli bir risk ögesi oluşturmaya devam ettiğini, 2020 yılına ait global büyüme kestirimlerinin çok önemli halde aşağıya yanlışsız revizyonlara uğradığını söyledi.
Adnan Bali, mart ayından itibaren başta ABD Merkez Bankası olmak üzere merkez bankalarının, süratle genişleyici para siyasetlerine yöneldiklerini ve global kriz periyodundaki düzeylerine düşürmeyi hedefleyecek biçimde faiz indirimlerine gittiklerini, varlık alımları yoluyla piyasaya likidite sunduklarını anlattı.
Kamu otoritelerinin iş ve gelir kayıplarını telafi etmek için çok önemli paketler açıkladıklarına, bunun sonucu olarak da global ölçekte ülkelerin kamu borçlarının yükseldiğine dikkati çeken Bali, “Dünyada artık bu yüksek kamu borçluluğu içerisinde Maastricht kriterleri üzere kimi göstergelerin lüks kaldığını düşünüyorum.” sözünü kullandı.
“İklim değişikliği, gelir dağılımındaki farklılıklar, kapsayıcı büyüme kavramları daha fazla öne çıkacak”
İş Bankası Genel Müdürü Bali, bilhassa gelişmiş ülkeler aracılığıyla global ölçekte borçluluk düzeylerindeki yükselişin önemli problemlere yol açabileceğinin altını çizdi. Bu türlü bir tabloda ülkeler ve ülkelerin ekonomilerinde kritik rol üstlenen büyük ölçekli kurumların, en makus senaryoları da düşünerek B planları ve simülasyonlar yapıp, hem teknoloji hem de insan kaynakları bakımından bu süreçlere hazırlanacak biçimde çalışmaları gerektiğini söyleyen Bali, şöyle devam etti:
“Pandemi sonrasında kesinlikle yeni bir dünya tertibi oluşacak, lakin temel kıymetli konu, bunu ülkelerin ve toplumların ne formda en az hasarla atlatabileceği… Kanaatim şu; dünya iktisadında sıralamalar önemli oranda değişecek. Daha evvel statüko diyebileceğimiz yapının içerisinde esasen güçlü pozisyonda olanların, doğal mecrasında gidebilecekleri durum bu süreçten sonra çok farklı olabilir. Ben dünyanın, birçok alanda ezberleri bozarak adeta kendini resetleyeceği bir periyotta olduğunu düşünüyorum. İklim değişikliği, gelir dağılımında da daha evvel söz edilen farklılıklar, kapsayıcı büyüme kavramları önümüzdeki periyotta çok daha fazla öne çıkacak. Pandemi, ülkelerarası iş birliklerini mecbur kılacak bir süreç. Zira dışarıda bıraktığınız bir kişinin riski artık onun riski değil, herkesin riski. Kimseyi dışarıda bırakamazsınız. O nedenle herkesin birlikte katkıda bulunması değerli. Ben bunun ideoloji, iktisat, ticaret, insan davranışları, aile alakaları, insan bağları bakımından çok farklı yansımaları olacağını düşünüyorum.”
“Dünya iktisadı yeni bir faza geçti, zıt globalleşme tartışmaları güçleniyor”
Adnan Bali, ikinci bir dalga olması halinde bunun süreci çok daha fazla zorlaştıracağı ve şu anda gerçekleşen kademeli toparlanmanın tekrar bozulabileceği istikametinde kestirimler bulunduğuna dikkati çekti.
Dünya iktisadının memleketler arası ilgiler, üretim süreçleri, tüketim alışkanlıkları ve iş yapış biçimlerinde pandemi sonrasında eskisine dönülemeyecek ölçüde yeni bir faza geçtiğini söyleyen Bali, ülke hudutlarının kapandığı ve hava yolu ulaşımının durma noktasına geldiği günlerin, 90’lı yıllardan bu yana süratle gelişerek iç içe geçen tedarik zincirlerinin sorgulanmasına da neden olduğuna işaret etti.
Son yıllarda aslında başta ABD ve Çin olmak üzere önde gelen ekonomiler ortasında süregelen ticaret savaşlarının gündemi neredeyse her gün meşgul ettiğini, ters-küreselleşme tartışmalarının giderek tartı kazandığını belirten Bali, pandemiyle birlikte bu tartışmaların güçlendiğinin altını çizdi.
“Üretimde mahallileşme eğilimi, Türkiye’nin coğrafik pozisyonunun değerini artıracak”
Pandeminin akabinde üretimde mahallileşme eğiliminin güçleneceğini ve ticarette coğrafik yakınlığın daha da değerli hale geleceğini söz eden Bali, “Bu iki öge, Türkiye’nin coğrafik pozisyonunun değerini daha da artıracak. Artık ölçek iktisadıyla dünyanın bir ucundan öbür ucuna her cins çarçabuk ve esneklikle değil; üretimi daha çok yerinde, ticareti daha çok yakın yerlerde yapmaya dönük, kısa terminlerle ve onun yarattığı küçük stokların gereksinimlerle uyumlu bir halde eritildiği bir üretim modeli değerli hale gelecek. Esnek üretim altyapısı olan, coğrafik pozisyonu prestijiyle kısa uçuş arasında çok iyi pazarlara erişebilen ve birebir vakit dilimi içerisinde iş yapma imkânı bulan Türkiye, bu türlü bir konjonktürden faydalanabilir ve bunu ihracatını artırmak, eser ve bölge açısından ihracatını çeşitlendirmek için bir fırsat olarak kullanabilir” diye konuştu.
“Toplum sıhhatini müdafaa ve ekonomiyi rahatlatma siyasetleri dengelenmeye çalışılıyor”
Ülkelerin pandemide, olaylar süratle artmaya başlayınca sıhhati ön planda tutan radikal kararlar aldıklarını hatırlatan Bali, bir müddet sonra olayların görece azalmasına bağlı olarak, iktisattaki tahribat ve onun yaratabileceği önü alınamaz toplumsal sorunların öngörülmeye başlanmasıyla, sıhhat riskiyle ekonomik riskler ortasındaki dilemmayı çözmek durumunda kaldıklarını söyledi.
Bali, bütün ülkelerde sıhhat kapasitesini yönetilemez düzeyde zorlamayacak bir olay sayısına nazaran toplum sıhhatini muhafaza ve ekonomiyi rahatlatma siyasetlerinin bir ortada dengelenmeye çalışıldığını tabir etti.
Bir denklemi tek değişkene nazaran çözmenin kolay olduğunu belirten Bali, “Tek bir Kovid-19 hadisesi kalmasın diye çalışabiliriz, bu mümkündür ve ne yapılacağı da belirlidir. Lakin onun öteki çıktıları, riskleri Kovid’in yaratacağı risklerden az mıdır? Bu durumda süreci, hayatta birbirine aykırı istikametlerde tesir yapan değişkenleri optimize edecek biçimde bir ortada yönetme gereği ortaya çıkıyor. Türkiye de bunu yapmaya çalışıyor. Kanaatimce şu ana kadar iyi gitti.” dedi.
Sıhhat yatırımlarının finansmanında bankacılık bölümünün değerine değinen Bali, şöyle devam etti:
“Şehir Hastaneleri’nin finansmanında daima İş Bankası önemli formda rol aldı. İkisi ülkemizin en fazla yatak kapasitesine sahip olmak üzere, 5 kent hastanesi yatırımında, büyük kısmında da başkan banka olarak yer alarak nakdi ve gayri nakdi toplamda 1 milyar doların üzerinde kredi taahhüdünde bulunduk. Finansmanında yer aldığımız hastanelerin toplam yatak kapasitesi yaklaşık 11 bin 900 olup, 8 bin 300 kapasiteli 4 kent hastanesi pandeminin en güç günlerinde tamamlanarak hizmete açıldı. Bu türlü bir nedenle olmasını natürel ki istek etmezdik lakin o süreçlerin, bugünün yeni şartları ortaya çıktığında ne kadar isabetli olduğunu anlamış olduk.”
“2020’nin ikinci yarısında ekonomik büyümenin tekrar başlamasını bekliyoruz”
İş Bankası Genel Müdürü Bali, Türkiye’nin büyüme oranlarına ait değerlendirmesinde ise 2020’nin birinci çeyreğinde yüzde 4,5 üzere iyi bir büyüme performansı kaydedildiğini, ikinci çeyrekte salgının ekonomik ve finansal tesirleri daha da besbellilik kazandıkça çift haneli oranlarda bir daralma yaşanacağının iddia edildiğini söyledi.
İktisadi faaliyete ait göstergelerde nisan ayında tarihi taban düzeylerden sonra, mayıs ve haziranda toparlanmanın devam ettiğini belirten Bali, “Biz 2020’nin ikinci yarısında ekonomik büyümenin yine başlamasını bekliyoruz. 2020’nin başında Türkiye için yıl genelinde yüzde 4 civarında bir büyüme bekliyorduk. Artık salgının akabinde yaptığımız revizyon çalışmalarında, ekonomimizin gerçek olarak 2019 yılındakine yakın bir büyüklükte kalacağını iddia ediyoruz. Fakat belirsizliğin bu derece ağır olduğu bir ortamda aşağı istikametli riskleri de göz gerisi etmiyoruz. Türkiye açısından, esnek üretim altyapısı ve kriz deneyimi sayesinde, hadiseler sıhhat açısından çok daha farklı fazlara gitmediği sürece bu periyodun yönetilebilir olduğuna inanıyorum” yorumunu yaptı.
Bali, ayrıyeten, Karadeniz’de keşfedilen doğal gaz rezervinin ülkemizin güçte dışa bağımlılığını azaltması açısından kıymetli olduğunu vurgulayarak, “Hepimizin temennisi hem Karadeniz’de hem Akdeniz’de devam eden sondaj faaliyetlerinin ülkemiz iktisadına yarar sağlayacak biçimde sonuçlar vermesi.” dedi.
“Sektör birinci yarıda iyi bir imtihan verdi”
Bali, pandeminin bankacılık kesimine tesirlerine ait de tarihe not düşülecek bir sıra dışılıkta geçen 2020 yılının birinci yarısında bankacılık sisteminin hizmet, teknoloji, uygulamalar, fiyatlamalar ve fonlama siyasetleri ile iyi bir imtihan verdiğini söyledi.
Bu bahiste kamu kurumlarının da çok kıymetli aksiyonlar aldığını belirten Bali, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) aldığı tedbirlerle birlikte, pandemi sürecinde Türkiye’deki bankacılık sisteminin işlerliğinin ve fonksiyonelliğinin ziyan görmemesi, iktisada sağlanan dayanağın artırılarak sürdürülmesinin amaçlandığını vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Bankalar, mevcut düzenlemeler çerçevesinde gerekli önlemleri ve aksiyonları vakit kaybetmeden alma muvaffakiyetini gösterdi. Kamu bankalarının ise bu periyotta gerek kredi gerek mevduatta daha etkin oldukları görüldü. Bu da anlaşılır bir durumdur. Biz de özel bankalar olarak, bu kamusal maksatlara yabancı kalmadık. Kendi sermaye imkânlarımız, kendi paydaşlarımıza karşı sorumluluklarımızı dikkate alacak biçimde istikrarları yürütmeye çalıştık. Ortaya çıkan finansal dalgalanmalarla gayret edecek formda bir yaklaşım sergiledik.”
Adnan Bali, geçen yıl sonunda faal kalitesinin en değerli göstergesi olan takipteki kredilerde yüzde 5,27 düzeyinde bir oran görüldüğünü, bu oranın Haziran 2020 prestijiyle yüzde 4,37’ye gerilediğini, oranın kredi büyümesine bağlı olarak iyileşme gösterdiğini söz etti. Bali, mart ayında yüzde 9,2 seviyesinde olan birinci çeyrek TL kredi büyümesinin, yılın ikinci çeyreğinde yüzde 17,3’ye yükseldiğini ve kredilerde çok önemli bir artış gerçekleştiğini söyledi.
İkinci yarıda bankacılık kesiminin faal kalitesini ve sermaye gücünü büyük ölçüde koruyabileceğini vurgulayan Bali, son devirde cari açıkta genişlemenin yanında finansman kalemlerindeki sermaye çıkışlarının Merkez Bankası’nın rezervlerini etkilediğini söyledi. Bali, enflasyonist baskılardaki artış dikkate alındığında, Merkez Bankası’nın, son periyotta direkt siyaset faizini yükseltmemiş olsa bile, yüklü ortalama fonlama maliyetini önemli oranda yükselttiğini ve yükselteceğinin öngörüldüğünü aktardı.
Adnan Bali, bunun kredi maliyetlerine ve mevduat piyasasına yansıdığını, ağustos ayı başında yüzde 7,72 olan yüklü ortalama fonlama maliyetinin, 21 Ağustos prestijiyle yüzde 9,52 olduğunu söyledi. Merkez Bankası’nın mali sıkılaştırma tarafındaki adımları paralelinde yüklü ortalama fonlama maliyetindeki yükselişin süreceğine işaret eden Bali, BDDK’nın da bu süreci desteklemek hedefiyle ek adımlar attığını belirtti.
“Teknolojiden ve dijitalleşmeden faydalanmada herkes eşitlenmiş oldu”
İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, pandeminin kurumların dijitalleşme ile ilgili çalışmalarına tesirlerine dair yorum yaparken de Kovid-19’dan evvel iş modellerinde daima teknolojinin yarattığı dönüşüme, dijitalleşmeye dikkat çekildiğini, salgının ise vizyonu olsun ya da olmasın bu mevzunun ehemmiyetini herkese çok önemli halde hissettirdiğini söyledi.
Büyük küçük demeden çabucak hemen tüm kurumların pandemide dijitalleşme sürecini hızlandırdığını, bu hususta herkesi üç aşağı beş üst nelerin yapılması gerektiğine dair muhakkak bir noktaya getirdiğini belirten Bali, “Biz çok daha evvel bunu öngörüyorduk. Lakin şu anda herkes öngörüyor. Kovid-19, bu periyodu hızlandırdı, teknoloji farklı bir durum olmaktan çıktı. Teknolojiden ve dijitalleşmeden faydalanarak eser ve hizmet sunumunu iyileştirmek, verimliliği arttırmak üzere alanlara yaklaşımda herkes eşitlenmiş oldu. Yeterli ki de o denli oldu. Kıymetli olan, herkesin gerçek istikamette hareket etmesi… ” diye konuştu.
Data kalitesi iyi olanın, bilgi altyapısı sürdürülebilir ve inançlı olanın gelir tablosunun da inançlı ve sürdürülebilir olacağının altını çizen Bali, bunun bilime, teknolojiye, inovasyona, bu alandaki eğitime ne kadar kaynak ayrılıyorsa geleceğe o ölçüde hazırlanıp, geleceğin tehditlerinden korunma ve fırsatlarından yararlanma bakımından da değerli bir öge olduğunu tabir etti.
“Herkes teknolojik ataklarını test etme imkânı buldu”
Pandemi devrinde hiç kimsenin teknoloji ve dijitalleşme sürecinin dışında kalamayacağının ve bundan muaf olamayacağının çok daha iyi anlaşıldığını vurgulayan Bali, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Belki 5-10 yılda gerçekleşebilecek bir dönüşüm aylara sığdı. Herkes bu periyotta, gerçekleştirdiği teknolojik atılımlarını hem çok önemli halde test etme hem de sonuçlarını görme imkânı buldu. Kurumlar, firmalar olağan kurallarda denemeye, sınamaya korktukları birtakım işleri çok büyük ölçeklerle yapmak durumunda kaldı. Örneğin, biz bankada, olağan kurallarda düşünüp de yapmakta tereddüt edebileceğimiz 15 bin kişinin konuttan çalışabileceğini, şahsen bu devirde uygulayarak gördük. Hijyenin rahat sağlanması açısından kılık kıyafet düzenlememizde değişiklik yaptık. Kırılmalar böyledir. Kâfi ki ona karşı ezberci bir tavırla yaklaşmayalım. Bu devirde ezberler çok önemli halde bozuldu. Ben pandeminin kimi şeyleri kalıcı hale getirmesi bakımından tarihte çok değerli bir süreç olarak kayda geçeceğini düşünüyorum. Hatta bir mühlet sonra daima pandemiden evvel, pandemiden sonra diye konuşacağız.”
Pandemi ile birlikte dijital bankacılık ve dijital kanalların yükünün daha fazla artacağını, taşınabilir bankacılık ve sunulan hizmetlerin çeşitliliğinin gelişmeye devam edeceğini, yapay zekânın kullanım alanlarının önemli biçimde genişleyeceğini, e-ticaretin daha da büyüyeceğini belirten Bali, dijital işbirlikleri ve iştiraklerin da artacağını, insanların gereksinimlerinin daha kolay karşılanmasının yepisyeni modeller yaratacağını söyledi.
Bu açıdan açık bankacılık uygulamalarının da gelişeceğinin altını çizen Bali, kurumların bu türlü bir devirde bilhassa temassız tüketici seyahatlerine çok özel konsantre olmaları gerektiğini tabir etti.
Temassız müşteri seyahatinin, sıhhat riskleri nedeniyle bu periyotta çok kıymetli hale geldiğini vurgulayan Bali, çevik çalışma modelleri, çabuk adapte olan süratli reaksiyon veren müşteri muhtaçlıklarını çok çabuk kavrayan çalışma modellerinin kelam konusu olacağını belirtti.
“Müşterilerimiz hangi durumda, nasıl davrandığımızı bildikleri için İş Bankası’nın değerini bize hissettirirler”
Bali, Ulusal Uğraşın akabinde 26 Ağustos 1924 tarihinde Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından, siyasi bağımsızlığın iktisadi bağımsızlık ile perçinlenmediği sürece payidar olamayacağı vizyonu ile kurulan İş Bankası’nın, Türkiye Cumhuriyeti’nin iktisadi bağımsızlığının sembolü olduğunu söyledi.
Ankara’da bankanın tarihi binasında geçen yıl açtıkları müzeye, bu kıymete istinaden “İktisadi Bağımsızlık Müzesi” ismini verdiklerini belirten Bali, ulusal bir iktisadın inşa edilmesinde çok kritik rol üstlenen İş Bankası’nın, yalnızca bankacılık değil cam, dokumacılık, dokuma, şeker fabrikaları, kömür işletmeleri üzere genç Cumhuriyetin muhtaçlık duyduğu her alanda gereksinimleri karşılayacak biçimde iştirakleriyle iktisada katkı sağladığını vurguladı.
Adnan Bali, “İş Bankası’nın stratejisi, kısa vadeli birtakım iniş çıkışlara bakmadan her vakit uzun vadeli bir perspektifle faaliyetlerini sürdürmek ve daima ülke faydasına hal göstermektir. Bu anlayışla, iktisattaki darboğazları, zorluk devirlerini aşabilmek için tüm imkânlarımızı, iyi niyetli ve samimi bir halde daima memleketimizin ve milletimizin hizmetine kararlılıkla sunduk.” diye konuştu.
İçinden geçilen pandemi dâhil güç ve kritik periyotlarda bankanın bu yaklaşımının daha da değerli hale geldiğini ve gönüllerde farklı bir yer edindiğini söyleyen Bali, şöyle devam etti:
“Müşterilerimiz, kamuoyu bizim hangi durumda, nasıl davrandığımızı bildikleri için İş Bankası’nın değerini bize hissettirirler. Tarihe dayalı perspektif bu türlü olmakla birlikte bunun sürdürülebilirliği, geleceğe bakışı, vizyonu da çok değerli. Geçmişte yaptıklarınız, gelenekleriniz son derece değerli lakin daima üzerine bir şey ekleyerek ilerlemeniz lazım. İş Bankası’nın bu manada da çok değerli bir ayrışması kelam konusu.”
“Ekonominin tüm aktörlerine dayanak vermeye devam ediyoruz”
Adnan Bali, faal büyüklüğü 546 milyar TL’yi, özkaynak büyüklüğü 63 milyar TL’yi aşan bankanın, 335 milyar TL’nin üzerinde nakdi, 110 milyar TL’nin üzerinde gayrinakdi krediler yoluyla sanayicisinden esnafına, çiftçisinden tüccarına, KOBİ’lerden ihracatçısına kadar iktisadın tüm aktörlerine takviye vermeye devam ettiğini vurguladı.
“1924 yılında çizilen yol haritamız doğrultusunda iktisadi bağımsızlığımız için çıktığımız bu yolda pusulamızdan şaşmadan tıpkı ruhla yürüyoruz. Ülkemize dair taahhüdümüzü her daim yerine getirmek için çalışıyoruz. İş Bankası dur kalk bankası değil, sürekliliğin adıdır” diyen Bali, “Türkiye’nin Bankası” olarak birçok zorluğun yaşandığı pandemi devrinde de değerli roller üstlendiklerini söyledi.
“44 milyar TL’nin üzerinde kredinin vadesi gelen ödemelerini öteledik”
Pandeminin üretime, ticarete ve ödeme sistemlerine olumsuz tesirlerini gidermek ve ekonomik aktiviteyi desteklemek üzere esnafa, ihracatçıya, hane halkına, tüccara, KOBİ’lere, kurumsal müşterilere, çiftçilere yönelik birçok aksiyonu hayata geçirdiklerini hatırlatan Bali, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Öncelikle müşterilerimizin muhtaçlık duymaları halinde anapara, taksit ve faiz ödemelerinin 30 Haziran’a kadar ötelenmesine imkân verdik. Eximbank’ın Sevk Öncesi İhracat Kredilerine ait öteleme taleplerine çabucak aracılık ettik. Eximbank ile TL ile Reeskont Kredisi protokolünü o süreçte çabucak imzaladık. Kredi Garanti Fonu ile ‘Çek Ödeme Takviye Paketi’ ve ‘Opex Kredi Dayanak Paketi’ni içeren iki protokole imza attık. Kamu dâhil en fazla kredi kullandıran bankalardan biriyiz. KGF limitlerinden faydalanamayan müşterilerimizin finansman gereksinimleri için KGF ile birebir şartlarda kredi imkânı sunduk. Tüm maaş mutabakatlı müşterilerimize yönelik Maaş Takviye Kredisi Kampanyası sunduk. O vakit şimdi istihdamla ilgili emekçi çıkarmama istikametinde bir düzenleme yoktu. Biz bunu yaparken, istihdamı azaltmama şartı koyduk. Kira Dayanak Kredisini, 3 aylık ödemesiz ve 12 ay vadeye kadar sunduk. Bunları tabana yayabilmek için azami 100 bin TL’ye kadar kredi imkânı sunduk. Yeniden Ticari Dayanak Kredisi Kampanyamız kapsamında 5 milyon TL’ye kadar aylık eşit taksit ödemeli, 6 aya kadar ödemesiz periyotlu finansman dayanağı sağladık. Bugüne kadar müşterilerimizden gelen talepler doğrultusunda 44 milyar TL’nin üzerinde kredinin vadesi gelen ödemelerini öteledik. Bunların çok değerli olduğunu düşünüyorum.”
Olağanlaşma sürecinde açıkladıkları “El Birliği ile Devam Takviye Paketi” ile de esnafa, küçük işletmelere, KOBİ’lere, çiftçilere işe dönüş ve tekrar açılış süreçlerinde dayanak olduklarını vurgulayan Bali, ayrıyeten Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) ile 61 ihracatçı birliği ve 95 bin ihracatçıya yönelik çok uygun, olabilecek en düşük faizlerle toplamda 500 milyon dolarlık nakdi kredi paketi içeren protokol imzaladıklarını hatırlattı.
“Enfeksiyon Hastalıkları Merkezi kuruyoruz”
Adnan Bali, “toplumdan kazandığını toplumla paylaşma” yaklaşımları çerçevesinde iktisada takviye sağlarken, eğitim, etraf ve kültür-sanat projelerinin yanı sıra bilimsel çalışmalar ile de toplumsal gelişime dayanak verdiklerini vurguladı. Bu kapsamda sene başında Yapay Zekâ Uygulama ve Araştırma Merkezi için iş birliğine gittikleri Koç Üniversitesi ile birlikte Enfeksiyon Hastalıkları Araştırma Merkezi kurduklarını belirten Bali, Türkiye’nin aşı ve ilaç konusunda dışa bağımlılığını azaltacak ölçeğe ulaşmasına, gelecekte daha ileri kademeler kaydederek küresel çaptaki bilimsel literatürde dünyada kelam sahibi ülkeler ortasında yer almasına katkıda bulunmasını bekledikleri Merkez için 5 yıl boyunca 25 milyon TL kaynak ayırdıklarını belirtti.
“Krizlere karşı antikorlarımız var. Fakat pandemi değişikti. Yeniden de iyi imtihan verdik”
Bali, pandeminin banka faaliyetleri üzerindeki tesirlerine ait ise şu değerlendirmeyi yaptı:
“Biz hem ekonomik hem siyasi birçok krize tanıklık ettik. Bunlara karşı antikorlarımız var. Ancak pandemi değişikti, şu ana kadar kimse deneyim etmemişti. Bütün hayatı, insanların psikolojisini her bakımdan etkiledi. İş Bankası üzere 24 bin çalışanı, 1.200’ün üzerinde şubesi olan, ekonomik ve ticari hayatın her yerine nüfuz etmiş bir Bankada bu faaliyetlerin sağlıklı halde sürdürülmesi çok kritik kıymet taşıyordu. Banka olarak esnek, dirayetli, proaktif idaremiz sayesinde pandemi sürecinde müşterilerimiz, toplum ve çalışanlarımız açısından çok iyi imtihan verdiğimizi düşünüyorum. Bunda teknolojiye olan yatırımlarımızın çok değerli hissesi var.”
Bankanın birinci yarı finansal sonuçlarına değinen Bali, Haziran 2020 prestijiyle iktisada nakdi, gayri nakdi olarak toplamda 445 milyar TL’nin üzerinde kaynak sağladıklarını, 337 milyar TL seviyesinde bir mevduat hacmine ulaştıklarını hatırlattı. Bali, gerek ticari hayatta aldıkları inisiyatifler gerekse toplum ve çalışan sıhhati açısından uyguladıkları önlemlerle birinci yarıyı gayelerinde önemli bir sapma olmadan tamamladıklarının altını çizdi.
“Teknolojiyi algılama ve uygulama biçimimizle geleceğin bankacılığını sunmaya hazırız”
Dünyada iktisatların daraldığı ve dalgalanmaların olduğu pandemi devrinde birçok kurumun planlarını, projelerini, yatırımlarını erteleme yoluna gittiğine dikkati çeken Bali, Banka olarak gerçekleştirdikleri teknolojik yatırımların ne derece kritik olduğunu, bu süreçte ortaya çıkan anomalilerle uğraş ederken daha iyi anladıklarını tabir etti.
İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, değişen şartlara adapte olma, yeni iş modelleri üretme ve ona nazaran çalışma, teknolojiyi çok faal halde kullanma, bu alanlarda öncülük etme konusunda da daima çok özel, ayrıcalıklı pozisyona sahip olduklarını; vaktinde Bankamatikte, telefon bankacılığında, taşınabilir bankacılıkta neler yapıldıysa, artık de en yeni, en süratli ve en kolayı sunacak biçimde teknolojiye yatırımlarını sürat kesmeden sürdürdüklerini söyledi.
Bali, bankanın kaynaklarını ülke iktisadının öncelikli gereksinimlerine yönlendirirken, hem klasik hem de teknoloji ile bütünleşik olarak müşterilerine talep ettikleri hizmeti sağladığını belirterek, “Artık geldiğimiz basamak prestijiyle bankacılıkta teknolojiyi bu süratte algılama ve uygulama biçimimizle, geleceğin bankacılığını sunmaya hazır olduğumuzdan kimsenin kuşkusu olmasın” diye konuştu.
Pandemi sürecinde harika biçimde müşteri profilinde değişiklikler olduğunun altını çizen Bali, 8,1 milyon olan dijital faal müşteri sayılarının 8,5 milyona çıktığını ve birinci defa İş Bankası ile tanışan müşterilerin yüzde 80’inin dijital müşteri olduğunu söyledi.
Dijitale daha fazla yönelmeye dair bu tablonun kalıcı bir müşteri davranışı olacağını öngördüklerine işaret eden Bali, bilhassa kullanım konusunda kendisini teknolojiye uzak hisseden, yaş kümesi olarak biraz daha ileride olan müşteri kümesinin dijital dünyaya girdiğini, yararlarını ve kolaylıklarını gördüğünü anlattı.
İş Bankası Genel Müdürü Bali, şu anda 8,5 milyon dijital etkin müşterilerine İşCep ile 360’ın üzerinde süreç yapma imkânı sağladıklarını, İşCep’e pandeminin olduğu 2020 yılında 45 civarında yeni süreç eklediklerini belirtti.
“İlk olaydan çabucak sonra toplum sıhhatini önceliklendiren çok önemli kararlar aldık”
İş Bankası’nın pandemi sürecinde Türkiye’de birinci hadisenin açıklanmasından çabucak sonra toplum ve insan sıhhatini önceliklendiren çok önemli, seri, süratli, proaktif ve radikal kararlar aldığını vurgulayan Bali, şubelerden fazla İşCep, Maximum Taşınabilir, internet ve Bankamatik üzere şube dışı kanalları kullanmaya teşvik edecek halde müşterileri bilgilendirdiklerini söyledi.
Bali, çalışanlara yönelik de konuttan dönüşümlü çalışma dâhil birçok önlem aldıklarını, çok kısa müddette 4 bin civarında dizüstü bilgisayar temin ettiklerini ve 15 bin kişinin meskenden çalışabileceği bir teknik altyapıyı oluşturduklarını belirtti. Ek risk aldıkları için fiili olarak iş yerlerinde bulunan üst idare hariç bütün çalışanlara, olağan fiyatlarının üzerine 3 bin 500 TL ek ödeme uygulaması başlattıklarını vurgulayan Bali, “İş Bankası’nın çalışanlarına verdiği değer konusunda tahminen bizim nesil kadar tecrübe yaşamamış genç neslimiz, bunu pandemi devrinde çok daha iyi hissetti.” diyerek kelamlarını tamamladı.
AA
Bloomberg HT
