ABD’de 3 Kasım’da yapılacak seçimlerde, ülkenin yeni liderinin kim olacağı sorusu öne çıkarken, tıpkı vakitte Temsilciler Meclisinin tamamının ve 100 sandalyeli Senatodaki 35 sandalyenin değişeceği Kongre seçimleri de kıymetli yer tutuyor.
Amerikan halkı, 3 Kasım’da hem ülkeyi 4 yıl yönetecek yeni lider için Cumhuriyetçi Donald Trump ile Demokrat Joe Biden ortasında bir seçim yapacak hem de ABD Kongresinin iki kanadı Temsilciler Meclisi ve Senatoda misyon yapacak isimleri belirleyecek.
Kongre seçimleri, bilhassa Trump ile Biden ortasında önemli kutuplaşma yaşayan Amerikan kamuoyu nezdinde başkanlık seçimleri kadar yankı uyandırmasa da ABD siyasetinde epeyce büyük bir kıymete sahip.
Çünkü Kongrenin hangi kanadının hangi parti tarafından denetim edildiği, ABD liderinin çalışma alanını da değerli ölçüde belirliyor.
435 sandalyeli Temsilciler Meclisi üyeleri 2 yıllığına vazifeye gelirken, 100 sandalyeli Senato üyeleri ise 6 yıllığına seçiliyor.
Temsilciler Meclisinde hangi eyaletin ne kadar temsilcisi olacağı, eyaletlerdeki seçim bölgelerinin nüfus yoğunluğuna nazaran belirlenirken; Senatoda her eyaletin 2 senatörü bulunuyor.
Kongrede mevcut parti dağılımı nasıl?
Mevcut sistemde, “bölünmüş Kongre” ile yönetilen ABD’de, 435 sandalyeli Temsilciler Meclisinde, 2018’deki orta seçimlerde Demokratlar çoğunluğu yakalamıştı.
Mecliste 232 Demokrat, 197 Cumhuriyetçi ve 1 Liberteryan vekil bulunurken, 5 koltuk ise çeşitli nedenlerle boş durumda.
Federal misyona gelecek şahısların kesin onayını veren 100 sandalyeli Senatoda ise şu anda çoğunluk Cumhuriyetçilerde. Senatoda Cumhuriyetçilerin 53 koltuğu, Demokratların 45 koltuğu, Demokratlarla hareket eden bağımsızların da 2 koltuğu bulunuyor.
Senatonun Cumhuriyetçilerin elinde bulunması, misyonundaki 4 yılı boyunca Trump’a birçok adayının onaylanması sürecinde kolaylık sağlarken, geçen şubatta Trump’ı, hakkındaki azil soruşturmasından aklayan da tekrar Senato oldu.
Temsilciler Meclisi Demokratlara yakın, Senatoda baş başa rekabet var
ABD’nin kıymetli siyasi tahlil sitelerinden Real Clear Politics’te (RCP) yer alan son anketlere nazaran, Demokratların Temsilciler Meclisinde çoğunluğu kazanmasına kesin gözüyle bakılırken, Senatoda ise iki parti ortasında kıyasıya bir yarış öne çıkıyor.
Temsilciler Meclisinde Demokratların şu anda 214 sandalyeyi ellerinde tutacakları, Cumhuriyetçilerin kazanması beklenen sandalye sayısının ise 182 civarında olduğu görülüyor.
Geriye kalan 39 sandalye içinse her iki parti ortasındaki rekabetin hala sürdüğü söz ediliyor.
Kararsızların son günlerdeki tercihleri, bu sandalyelerin akıbetini büyük oranda belirleyecek.
Senatoda yarış başa baş sürüyor
Öte yandan seçimlerde 12 Demokrat senatör ve 23 Cumhuriyetçi senatörün koltuğu için de seçmenler oy kullanacak.
RCP’teki anketlerin ortalamasına nazaran, Demokratların Senatoda en az 45 koltuğu, Cumhuriyetçilerin ise 46 koltuğu kazanmalarına kesin gözüyle bakılıyor.
Başa baş yarışın sürdüğü 9 koltuğun yazgısı ise Senatoda çoğunluğun kimin elinde olacağını belirleyecek. Kelam konusu 7 koltuk için Arizona, Georgia, Iowa, Maine, Michigan, Minnesota, Montana, Güney Carolina ve Kuzey Carolina eyaletlerinde iki partinin senatör adayları ortasında başa baş giden bir yarış göze çarpıyor.
Senato yarışında kıyasıya uğraş eden değerli isimlerden birisi de Türkiye ile münasebetlerde de gündeme gelen Güney Carolina Senatörü Cumhuriyetçi Lindsey Graham. 2002’den bu yana senatörlük misyonunu üstlenen Graham, Demokrat rakibi Jaime Harrison ile eşit bir yarış götürüyor.
Rekor sayıda bayan, Temsilciler Meclisine talip
Rutgers Üniversitesi Amerikan Bayan ve Siyaset Merkezinin yaptığı bir araştırma, ülkede bugüne kadar rekor sayıda bayanın Temsilciler Meclisi üyeliği için yarıştığını ortaya koydu.
Merkezin araştırmasına nazaran, 204’ü Demokrat, 94’ü ise Cumhuriyetçi olmak üzere 298 bayan, bu yılki seçimlerde Temsilciler Meclisi üyesi olmak için yarışıyor.
2018’deki orta seçimleri kazanarak, Temsilciler Meclisinin birinci Müslüman bayan vekilleri olan Ilhan Omar ve Rashida Tlaib yine adaylığını açıklarken, New Jersey’in Amerikan Kongresi için birinci Müslüman bayan adayı da 27 yaşındaki Amani Al Khatathbeh oldu.
Kongredeki istikrarlar ve beklenen senaryolar
Amerikan toplumunun Trump ile Biden ortasında önemli halde bölündüğü bir devirde yapılacak Kongre seçimlerinden çıkacak sonuç, Oval Ofis’te kimin oturacağına da bağlı olarak, ülkenin gidişatını kıymetli ölçüde belirleyecek.
3 Kasım’daki seçimlerden bugünkü üzere bir tablonun çıkması durumunda, mevcut siyasi atmosferin ve gerginliğin 4 yıl daha devam etmesi bekleniyor.
Trump’ın seçimleri kazanması lakin Demokratların hem Temsilciler Meclisi hem de Senatoda çoğunluğu sağlamaları halinde Trump’ın kalan 4 yılının epey güç geçeceği açık bir durum.
Öbür yandan Biden’ın Beyaz Saray’ı kazanması lakin Cumhuriyetçilerin Senatodaki çoğunluklarını müdafaaları halinde de Demokratların iyice güçlendiği lakin Senato özelinde büyük siyasi arbedelerin yaşanacağı yorumları yapılıyor.
Hem Biden’ın başkanlık seçimlerini kazandığı hem de Demokratların Kongrenin iki kanadında da çoğunluğu sağladıkları bir senaryoda ise Trump devrine ilişkin tüm izlerin silinebileceği, orijinal bir devrin başlayacağı tahlilleri öne çıkıyor.
Bloomberg HT
