Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve muteber referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) eylülde 52,8’e gerilemekle birlikte, yeniden de evvelki aya nazaran bölümün faaliyet şartlarında güçlü iyileşmenin sürdüğüne işaret etti. Böylelikle faaliyet şartları son dört ay boyunca güçlenmiş oldu. Firmalar artan siparişler doğrultusunda, Şubat 2018’den beri en yüksek oranda istihdam artışı gerçekleştirdi.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI eylül datalarına nazaran de 10 bölümün çoğunluğunda faaliyet şartları iyileşmeyi sürdürdü, lakin kimi alanlarda zayıflıklar devam etti. Ana metal ile kimyasal, plastik ve kauçuk kesimleri büyümede başı çekerken, besin eserleri ile giyim ve deri eserleri üzere kesimlerde faaliyet şartları yavaşladı. Üretim 10 dalın sekizinde artış gösterirken, en süratli üretim artışı kimyasal, plastik ve kauçuk kategorisinde gerçekleşti. Üretimi azalan kesimler giyim ve deri eserleri ile besin eserleri oldu.
Ekonomik büyümenin öncü göstergesi olan imalat sanayi performansında en süratli ve emniyetli referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Eylül 2020 devri sonuçları açıklandı. Eşik bedel olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların kesimde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran ağustosta 54,3 seviyesinde gerçekleşen manşet PMI eylülde 52,8’e gerilemekle birlikte, evvelki aya nazaran kesimin faaliyet şartlarında güçlü iyileşmenin sürdüğüne işaret etti. Böylelikle faaliyet şartları son dört ay boyunca güçlenmiş oldu.
Covid-19 salgınında en berbatın geride kalmasının akabinde olağana dönüş sürecinin devam etmesi, talebin eylül ayında da iyileşmesini sağladı. Bunun sonucu olarak, üretim ve yeni siparişlerdeki büyüme sürdü. Her iki alt endeks de üst üste dördüncü ay artış gösterdi. Bununla birlikte, büyüme ağustosa nazaran sürat kesti.
Firmalar artan siparişler doğrultusunda, Şubat 2018’den beri en yüksek oranda istihdam artışı gerçekleştirdi. Kapasitedeki genişlemenin yanı sıra yeni siparişlerdeki artışın ivme kaybetmesi, firmaların birikmiş işlerini azaltmasına imkan sağladı. Başka yandan, Türk lirasındaki zayıflık enflasyonist baskıların eylülde de artmasına yol açtı. Girdi maliyetleri enflasyonu son iki ayda artarak Ekim 2018’den bu yana en yüksek düzeye ulaştı. Benzeri biçimde son eser fiyatları da son iki yılın en süratli artışını kaydetti. Kur artışlarının ihracat pazarlarında rekabet gücünü desteklediği istikametindeki firma bildirimleri, anketin görece müspet bulguları ortasında yer aldı. Bu ortada, yeni siparişler ve üretim ihtiyaçlarındaki yükselişin yansıması olarak satın alma faaliyetleri son dört ay boyunca artış gösterdi. Bu ortada, firmaların stok biriktirme konusundaki temkinli tavrının devam etmesi ve üretimdeki büyümeyi desteklemek için girdilerin kullanılması, girdi stoklarının azalmasına yol açtı.
İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket bilgileri hakkında değerlendirmede bulunan IHS Markit Iktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:
“Son PMI anketinden elde edilen en dikkat cazibeli gelişme, istihdam yaratma suratının güçlenmesi oldu. Covid-19 kaynaklı daralmanın akabinde talepte yaşanan iyileşme sürecinin yansıması olarak, imalatçıların istihdamı yine büyütmeye yönelik yatırımlara istekli oldukları görülüyor. Bununla birlikte, üretim ve yeni siparişlerdeki artış ivme kaybederken salgın tehdidi de devam ediyor. Firmalar, toparlanmanın sürebilmesi için yılın son çeyreğinde de eğilimlerin müspet kalmasını ümit ediyor olacak.”
Bölümlerin birçoklarında faaliyet şartları iyileşmeyi sürdürdü
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI eylül datalarına nazaran de anket kapsamında takip edilen 10 kesimin çoğunluğunda faaliyet şartları iyileşmeyi sürdürdü, lakin birtakım alanlarda zayıflıklar devam etti. Ana metal ile kimyasal, plastik ve kauçuk kesimleri büyümenin başını çekerken, besin eserleri ile giyim ve deri eserleri dalları üzere daha çok tüketiciye yönelik çalışan kesimlerde faaliyet şartları yavaşladı. Eylülde üretim 10 kesimin sekizinde artış gösterdi ve bu sayı ağustos ayına nazaran değişmedi. En süratli üretim artışı kimyasal, plastik ve kauçuk kategorisinde gerçekleşirken, üretimi azalan kesimler giyim ve deri eserleri ile besin eserleri oldu. Üretimdeki eğilimler genel olarak yeni siparişlerle uyumlu seyretti.
Ana metal kesiminin yeni siparişlerinde Ocak 2016’dan bu yana rekor artış artış gerçekleşirken, bu bölümü az farkla kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri takip etti. Eylülde yurt dışından alınan yeni siparişlerin arttığı kesimler azınlıkta kaldı ve bu durum toplam yeni siparişleri zayıflatmayı sürdürdü.
Yeniden 10 dalın sekizi, üçüncü çeyreğin sonunda istihdam artışı kaydetti. Ağaç ve kağıt eserleri kesiminde çalışan sayısı genel olarak yatay seyrederken istihdam azaltan tek kesim besin eserleri oldu. Operasyonel kapasitedeki artış, firmaların birikmiş işler üzerinde çalışmasına imkan sağladı.
Büyük ölçüde Türk lirasındaki zayıflığın yansıması olarak, girdi maliyetleri tüm dallarda sert halde artmaya devam etti ve kesimlerin birçoklarında enflasyon austos ayına nazaran hızlandı. Son eser fiyatları enflasyonu da kesimlerin çoğunluğunda hızlandı.
Bloomberg HT
