2020 yılı Nisan ayını petrol piyasası için “Kara Nisan” olarak tanımlayan Dr. Fatih Birol, Bloomberg HT’ye yaptığı değerlendirmesine birinci olarak piyasalardaki arz ölçüsünü yorumladı. Petrol ve doğalgazda büyük bir arz fazlası olduğunu söyleyen Birol, üretici ülkelerin elinde piyasaların gereksinim duyduğundan daha fazla petrol, doğalgaz ve kömür olduğunu söz etti.
“Petrolde arz fazlası, fiyatların üst gitmesini engelliyor,” diyen Birol’e nazaran, şayet OPEC+ ülkeleri üretimlerini kısmasaydı bugün yaşadığımız arz fazlası çok daha fazla olacaktı ve petrol fiyatları şu ankinden daha düşük olacaktı. Petrol fiyatlarının son 7 haftadır 40-45 dolar ortasında küçük bir bant aralığında hareket ettiğinin altını çizen Birol, büyük bir arz fazlası olmasının fiyatların geleceği açısından kıymetli olduğunu belirtti.
Körfez ülkeleri, Rusya ve Nijerya üzere petrol üreticisi ülkelerin önemli problemlerle karşı karşıya olduğunu kaydeden Birol, bu ülkelerin ekonomilerinin neredeyse yüzde 90’ının petrol fiyatlarına bağlı olduğunu ve gelecekte meydana gelebilecek belirli başlı siyasi ve toplumsal değişimlerin, kelam konusu ülkelerin geleceğini etkileyeceğini söyledi. Birol’a nazaran, Kovid-19 salgınında ikinci dalga riski, ülke ekonomilerindeki toparlanmanın gücü ve ABD’deki başkanlık seçimleri önümüzdeki aylarda karşımıza çıkacak üç farklı belirsizlik konusu ortasında yer alıyor. Münasebetiyle bu gelişmeler büyük ölçüde petrolü ve petrole bağlı ülkelerin ekonomilerini etkileyecek.
“Kovid- 19 salgınında ikinci dalga gelirse fiyatlarda önemli düşüşler görebiliriz”
Önümüzdeki periyot petrol fiyatları üzerindeki öngörülerini paylaşan Birol, büyük bir sürpriz olmazsa petrol fiyatlarının önemli formda üst gitmesini beklemediğini, hatta Kovid-19 salgınında ikinci dalga gelirse petrole olan talebin azalacağını ve fiyatlarda önemli düşüşler görebileceğimizi aktardı.
Kovid-19 salgınını birinci deneyim eden ve denetim altına alan Çin Halk Cumhuriyeti’nin petrol talebine de değinen Birol, geçtiğimiz aylarda petroldeki düşük fiyatlardan en iyi Çin’in faydalandığını ve o devirde Çin’in stoklarını doldurduğunu söyledi. Ayrıyeten, Çin’de şu anki petrol tüketiminin Kovid-19 öncesi periyoda yaklaştığını kaydeden Birol, petrol fiyatlarında üst taraflı bir hareket yaşanması durumunda Çin’in bu durumdan avantajlı çıkacağını belirtti.
ABD seçimleri petrol piyasalarını tesirler mi?
ABD’de sene sonuna hakikat yapılacak olan başkanlık seçimlerinin petrol fiyatları üzerindeki mümkün tesirleri üzerine yorumlarını paylaşan Birol, seçimi Cumhuriyetçilerin kazanması durumunda petrol piyasalarında fazla bir değişiklik beklemediğini, ama Demokratlar seçilirse İran’la olan muahedeye geri dönülebileceğini belirtti. Bu sebeple, İran üzerindeki yaptırımların kalkması durumunda piyasaya çok kısa bir mühlet içerisinde günlük 2 milyon varile yakın petrol arz edebileceğini kaydeden Birol, bu durumun petrol fiyatları üzerinde aşağı istikametli bir baskı yaratacağını söyledi.
“Türkiye hala mevcut güneş potansiyelinin yüzde 3’ünü kullanıyor”
Türkiye’nin potansiyel oluşturan güç alanları ve fırsatları üzerine merak edilen soruları cevaplayan Birol, Türkiye’nin yenilenebilir güç açısından bir cennet olduğunu ve bilhassa rüzgar ve güneş gücü açısından ülkenin büyük bir potansiyelinin olduğunu aktardı. Ama, Türkiye’nin hala mevcut güneş potansiyelinin yüzde 3’ünü kullandığını söyleyen Birol’a nazaran, Türkiye şayet güneş gücünden elektrik üretebilirse bunu ihraç dahi edebilecek düzeye gelebilir. Birol yapmış olduğu son değerlendirmesinde ise, ABD’de kaya petrolü yatırımlarında yüzde 60’a varan bir düşüş olduğunu belirterek, Türkiye’nin uzun vadede güneş ve rüzgar yatırımları alanında iyi bir pozisyonlama yapması gerektiğini açıkladı.
Bloomberg HT
